Το εγχείρημα της Άρεντ έχει μια λυτρωτική πρόθεση: ενάντια στην τάση δαιμονοποίησης των ναζιστών εγκληματιών, η Άρεντ μας καλεί να τους εξανθρωπίσουμε ξανά. Οπισθοδρομικοί βάρβαροι, αιμοδιψείς άγριοι, μανιασμένοι τρελοί ή γενοκτονικοί Αντίχριστοι, αρχάγγελοι του απόλυτου κακού, τέρατα – όπως και να ’χει, κάτι διαφορετικό από τους συνηθισμένους ανθρώπους: οι εικόνες αυτές εξοβελίζουν τους δήμιους από την ανθρωπότητα, είτε για να τους καταδικάσουν είτε για να τους εξυμνήσουν με μεγαλύτερη έμφαση. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν βοηθά στην ιστορική κατανόηση του φαινομένου, καθώς ο μη ανθρώπινος χαρακτήρας που αποδίδεται στο έγκλημά τους τους απομονώνει ριζικά από εμάς, απαλλάσσοντάς μας από την υποχρέωση να διερωτηθούμε για τις συνθήκες που κατέστησαν εφικτό το έγκλημα: οι ναζιστές εγκληματίες δεν μας αφορούν, επειδή δεν ανήκουν στην κοινή ανθρωπότητα.
Η Άρεντ θέλει, λοιπόν, να επανεξετάσει τον Άιχμαν και τους ομοίους του στην ανθρωπότητα, ώστε να μην μπορούμε πια να αποφύγουμε το καθήκον της σκέψης και να διερωτηθούμε τι είναι αυτό που μετατρέπει φυσιολογικούς και συνηθισμένους ανθρώπους σε δολοφόνους εκατομμυρίων.
Η υπόθεσή της δεν κολακεύει διόλου τους συγχρόνους της: οι μηχανισμοί εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης του σύγχρονου κόσμου (η πρωτοκαθεδρία του υπολογισμού έναντι της σκέψης, των επιστημών της τεχνολογίας έναντι των φιλολογικών γνώσεων, ο καταμερισμός της εργασίας και η πρόταξη του κέρδους, κ.ο.κ.) παράγουν εν δυνάμει Άιχμαν: και να που ο Άιχμαν τοποθετείται στο κέντρο της νεωτερικότητας, ανάγεται σε σύμπτωμα – αν όχι και χαρακτηριστικό παράδειγμα – της εποχής του (που είναι η δική μας) και του δυναμικού της.*
*Johann Chapoutot, Η Πολιτιστική Επανάσταση του Ναζισμού, Πόλις 2021, Σελ. 267 - 268.