Αν κάποιος δικαιούχος επιθυμεί να εργαστεί, το καταβαλλόμενο ποσό θα συμψηφίζεται με τις αποδοχές του. Αν πάλι κάποιοι θέλουν να προσφέρουν κάποιο έργο αφιλοκερδώς, θα μπορούν να το πράξουν, εισπράττοντας το επίδομα. Αν απλώς περιφέρονται ρεμβάζοντας ή ανακαλύψουν την έφεσή τους για παράδειγμα στην τέχνη, επίσης θα συνεχίσουν να το λαμβάνουν. Ο ίδιος ο V Everhardt αντιλαμβάνεται τη συγκεκριμένη δράση, που αρχίζει να εφαρμόζεται πειραματικά σε 250 άτομα της πόλης και θα παρακολουθείται από διάφορους επιστήμονες, ως μια χειρονομία της κοινωνίας προς τα αδύναμα μέλη της, που θα τα προσδώσει αξιοπρέπεια και την αίσθηση ότι η κοινότητα τους θεωρεί άξιους και τους υπολήπτεται, άσχετα με τις εργασιακές τους δεξιότητες και προσφορές. Σε μια κοινωνία που διαβρώνεται αθόρυβα από τις εντεινόμενες ταξικές ανισότητες και τους παρεπόμενους αποκλεισμούς, τέτοιες και παρόμοιες δράσεις ενισχύουν τον κοινωνικό ιστό. Δημοκρατική λειτουργία στην πράξη σημαίνει την έμπρακτη αναγνώριση της αυθύπαρκτης, δηλαδή της ανεξάρτητης και αυτοτελούς υπόστασης κάθε μέλους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, πέραν του οφειλόμενου σεβασμού προς την κοινότητα. Εκτιμώ ότι είναι λάθος, τονίζει ο ίδιος, η συζήτηση για το θέμα αυτό να διεξάγεται με ιδεολογικούς όρους. Οι υποστηρικτές των απόψεων αυτών παραπέμπουν στα οφέλη από τον ραγδαίο περιορισμό της γραφειοκρατίας των δημόσιων υπηρεσιών, τον περιορισμό της ανισότητας των ευκαιριών και τελικά μια πιο ισορροπημένη κοινωνία, η οποία θα απελευθερώνει δημιουργικές δυνάμεις. Οι επικριτές, που φυσικά υπερτερούν αριθμητικά, επικαλούνται τους κινδύνους για την πρόοδο από την απαξίωση της αρχής της απόδοσης, την ψευδαίσθηση ενός έωλου αισθήματος ελευθερίας και την επιβράβευση της ραθυμίας. Ωστόσο παρά τις επιφυλάξεις και τον αντίλογο, οι συγκεκριμένες αντιλήψεις έλκουν την καταγωγή τους από τους οραματιστές φιλοσόφους του 18ου αιώνα, όπως ο Thomas Paine, ο Jean-Jacques Rousseau και ο Thomas Spence. Ο Διαφωτισμός ήταν που κήρυξε ότι η φυσική κατάσταση μιας κοινωνίας βρίσκεται στην ευτυχία και σ’ όποιον έρχεται στον κόσμο άπορος και φτωχός θα πρέπει να προσφέρεται τουλάχιστον ένα κομμάτι γης, ώστε να αποκτά μια ευκαιρία διαβίωσης και προόδου. Από την έννοια αυτή οι εν λόγω απόψεις δεν είναι ή δεν θα έπρεπε να είναι ξένες στην Ευρώπη. Ο αντιδήμαρχος της Ουτρέχτης, μέλος της κεντροαριστερής κίνησης D66, δεν είναι μόνος του στις ιδέες του.
Και ο αυτοδημιούργητος Γερμανός δισεκατομμυριούχος Götz Werner, ιδρυτής και ιδιοκτήτης της αλυσίδας dm, ο οποίος αν μη τη άλλο σίγουρα κάτι γνωρίζει από διαχείριση και επιχειρηματικότητα, συμμερίζεται και προωθεί παρόμοιες σκέψεις στη χώρα του ή μάλλον στη φωλιά του λύκου. Οι προηγούμενοι δεν είναι αναρχικοί, ούτε και οι προτάσεις τους θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ουτοπικές. Εκτός όμως της Ολλανδίας και της Γερμανίας οι συγκεκριμένοι προβληματισμοί απαντώνται και αλλού. Στις 5 Ιουνίου οι Ελβετοί θα αποφασίσουν για το αν θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο Σύνταγμα της χώρας η υποχρέωση της Ομοσπονδίας για την καταβολή ενός βασικού μισθού προς όλους τους πολίτες. Το ύψος του συζητιέται ακόμη, αλλά οι εκτιμήσεις αναφέρουν ένα ισόποσο των 2.300 ευρώ. Εκτός της Ελβετίας παρόμοιοι προβληματισμοί υπάρχουν και στη Φινλανδία.
Φυσικά με τις ιδέες και τις ενέργειές τους όλοι αυτοί δεν πρωτοτυπούν. Στη χώρα μας, όπου σύμφωνα με τον Γερμανό Καθηγητή της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, Hans Richter, οκτακόσιες οικογένειες και οι κλώνοι τους νέμονται το 90% του ΑΕΠ, τα προαναφερθέντα είναι ήδη μια καθημερινότητα. Φυσικά τα εγκληματικά δανεικά κι αγύριστα και η σκανδαλώδης καθολική φοροκλοπή δεν απευθύνονται σε όλους. Ωστόσο συνιστούν μια προδρομική μορφή αδρά αμειβόμενης κοινωνίας της απραξίας με αναμφισβήτητα στοιχεία οικονομικού προοδευτισμού. Όταν το μακρινό 6ο π.Χ. αιώνα ο Σόλων και ο Κλεισθένης εφάρμοζαν τις αρχές της δημοκρατίας στην Αθήνα, επίσης δεν την απεύθυναν σ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες. Το εγχείρημα όμως δεν έπαυε να συνιστά κορυφαία πολιτική κατάκτηση και σπουδαία πολιτισμική καινοτομία.
Κύρια Πηγή: Der Spiegel, Nr 14,02 04 2016, s 105, Ralf Hoppe.