Η απόσταση από το Saint Jean Pied de Port μέχρι το Santiago de Compostela φτάνει στα 769 χλμ. Ξεκινάει από τη βόρεια Γαλλία, στα Πυρηναία και καταλήγει στα βόρεια της Ισπανίας, στον Καθεδρικό της πόλης Santiago, στον τάφο του Αγίου Ιακώβου.
Η μακριά και δύσκολη διαδρομή (camino) διαρκεί πάνω ένα μήνα και προσελκύει τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες προσκυνητές - τάση ανοδική. Πέρυσι ξεπέρασαν τις 215.000, αυτοί που παρέλαβαν το πιστοποιητικό (compostela) του τερματισμού. Ο αριθμός όσων πραγματικά συμμετείχαν υπολογίζεται στις 250.000. Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Βουδιστές, άθεοι, νέοι, ηλικιωμένοι, ζευγάρια, ομοφυλόφιλοι, υγιείς, ασθενείς που καταλήγουν στην πορεία, freaks κάθε είδους. Τι γυρεύουν όλοι αυτοί; Γιατί πριν μερικές δεκαετίες (΄80) δεν ξεπερνούσαν τις λίγες δεκάδες;
Η Sunday Assembly ξεκίνησε στις αρχές του ΄13 και προσπαθεί να εδραιωθεί ως η πρώτη εκκλησία, χωρίς να εκπροσωπεί κάποιο θρησκευτικό δόγμα ή αίρεση. Στο μεταξύ οι κοινότητές της έφτασαν τις 50. Λονδίνο, Ατλάντα, Sao Paolo, Adelaide, Σιγκαπούρη. Και εδώ η τάση καταγράφεται ανοδική. Σύμφωνα με το Oxford Handbook of Atheism γύρω στο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι άθεοι και αγνωστικιστές. Αν αυτό αληθεύει η συγκεκριμένη κατηγορία συνιστά την τρίτη πιο διαδεδομένη ‘θρησκεία’ μετά τους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους. Ο ιδρυτής της S Jones λέει ‘πήραμε ότι καλύτερο από την εκκλησία, εκτός το Θεό’. Στην Αμερική θεωρούνται μετά τους ισλαμιστές και τους ομοφυλόφιλους, η τρίτη απεχθέστερη κοινωνική ομάδα. Οι οπαδοί αυτών (R Dawkins, C Hitchens) που με τα έργα τους σκανδάλισαν, κατηγορώντας τις θρησκείες και τους εκπροσώπους τους, όχι εντελώς άδικα, για αποβλάκωση, μισαλλοδοξία και βία, τι τη χρειάζονται μια ακόμη εκκλησία;
Η ψυχολόγος Marjaana Lindeman στο Ελσίνκι πειραματίστηκε με τη συμπεριφορά δηλωμένων αγνωστικιστών, υψηλού μάλιστα μορφωτικού επιπέδου. Στο πρώτο στάδιο θα έπρεπε να προσβάλουν το Θεό, στον οποίο δεν πίστευαν. Αρκετοί το ξανασκέφτηκαν και δεν προχώρησαν. Στο δεύτερο μέρος του πειράματος θα έπρεπε να ζητήσουν κάτι κακό από το Θεό: Να χαθεί κάποιος δικός τους. Να μαλώσουν άγρια με τους φίλους τους. Να καεί το σπίτι τους. Σχεδόν όλοι το αρνήθηκαν: Άσε καλύτερα, δεν ξέρεις τι γίνεται. Σε παρόμοια συμπεράσματα κατέληξε και ο ψυχολόγος Eugene Sabbotsky στο Πανεπιστήμιο του Lancaster: ‘ η απιστία και η αθεΐα είναι εύκολες, όσο ο ενδεχόμενος κίνδυνος παραμένει χαμηλός. Αν το διακύβευμα είναι υψηλό, η σιγουριά πάει περίπατο: όλοι το ξανασκέφτονται, οι περισσότεροι κάνουν πίσω. Γιατί άραγε; Εκπληκτικά ήταν τα αποτελέσματα σε έρευνες που έγιναν, όπου ζητήθηκε τόσο από πιστούς, όσο και άπιστους να σκίσουν φωτογραφίες αγαπημένων αντικειμένων τους ή να τα ανταλλάξουν με ακριβώς ίδια. Τα ποσοστά απόρριψης και στις δύο κατηγορίες ανθρώπων ήταν υψηλά. Περίπου τα ίδια με τα προηγούμενα ισχύουν και με τους πιστούς άλλων δογμάτων ή πεπεισμένους άθεους, που ανατράφηκαν σε διαφορετικά θρησκευτικά περιβάλλοντα. Ούτε ο βουδισμός, με τη χαρακτηριστική πνευματικότητά του, εξαιρείται: την κρίσιμη στιγμή οι οπαδοί του βασανίζονται από τις ίδιες ανασφάλειες και παρόμοιες προλήψεις.
Όλοι οι παραπάνω, πιστοί, άπιστοι, φανατικοί, αγνωστικιστές, αδιάφοροι, άθεοι έχουμε ένα τουλάχιστον, αλλά εξαιρετικά βασικό, κοινό: Έναν κόσμο χωρίς μυστήριο, απαλλαγμένο από εξωλογικές επεμβάσεις, κι αν ακόμη υπάρχει, τον θεωρούμε κάτι παραπάνω από ανιαρό: τον θεωρούμε εντελώς ξενέρωτο, αλλά και επικίνδυνο. Ούτε και οι θυσίες στο βωμό της ματαιοδοξίας (καταναλωτική μανία) προσφέρουν λύση διαρκείας. Η πλήξη, που αναφέρει ο ποιητής, είναι το απότοκο ενός ορθολογικά τακτοποιημένου και εξηγημένου κόσμου, ο οποίος δεν παρουσιάζει πλέον κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο βάλτος της αδιαφορίας για έναν τέτοιο κόσμο είναι ο βιότοπος, που αναπτύσσεται ο μηδενισμός. Το μεγάλο Τίποτα. Την ύπουλη αυτή ψυχική κατάσταση τη συνειδητοποιούμε, όταν πλέον μας έχει κυριεύσει. Από τα δίχτυα της παράλυσής της δύσκολα ξεφεύγουν και οι ποιο σκληροτράχηλοι κυνικοί και οι ποιο προσγειωμένοι ρεαλιστές. Απ΄ αυτά τα δίχτυα πασχίζουν να ξεφύγουν όλοι οι προηγούμενοι. Είτε συνειδητά, είτε ασυνείδητα. Εκτός λοιπόν από την ευγενή, αλλά υπερφίαλη φιλοδοξία να προσπαθούμε απεγνωσμένα να εξηγήσουμε το σύμπαν, λεπτομερώς κιόλας, υπάρχει και η πεζή πραγματικότητα. Με τη συναίσθησή της και γιατί όχι με την αγάπη, δηλαδή την ανιδιοτελή και ανεπιτήδευτη προσφορά, μπορούμε να φωτίσουμε τις πιο σκιασμένες και μάλλον πιο ενδιαφέρουσες πλευρές της. Ας το προσπαθήσουμε και ίσως τότε αξιωθούμε και το νόημα. Σε κάποιους συνανθρώπους μας αυτά μπορεί να φαντάζουν λαϊκίστικα και banal. Εντάξει. Ας το δοκιμάσουν φορώντας Gucci.