Η Φευγαλέα Παλινδρόμηση του Χρόνου
Η οδυνηρή σύνοψη των δεκαετιών της ζωής σε μερικά δευτερόλεπτα. Το αποτύπωμα των βιωμάτων μιας ανθρώπινης ιστορίας στις πτυχές του προσώπου που το χάραξαν οι εμπειρίες. Η ήρεμη συναίσθηση στο βλέμμα που κοιτάει από το βάθος του χρόνου το αδιάφορο ρεύμα του καιρού στη διέλευση του φευγαλέου κόσμου.
Το βάθος του χρόνου είναι το ημίφως στο βυθό της λίμνης που ονομάζουμε μνήμη. Βυθός είναι οι άρρητες αναμνήσεις μας. Η κατάδυση σ’ αυτές είναι η παλινδρόμηση του χρόνου.
Silence is so accurate
Όταν κανείς μιλά, είναι για να κρύψει τα θεϊκά μυστήρια
από εκείνους που δεν μπορούν να τα συλλάβουν.
Ψευδο-Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, 5ος αιώνας. Επιστολή Θ΄,1,452.
Οι άνθρωποι άρχισαν να μας βλέπουν σαν προάγγελους καταστροφών, φορείς δυστυχίας. Απογοητεύτηκαν κι άρχισαν να κάνουν σχέδια να μας θυσιάσουν σε χρυσούς βωμούς πάνω στους οποίους τιμούσαν εκείνους τους εξαιρετικά σεβαστούς προφήτες που οι ίδιοι τους παρερμήνευαν μόνιμα.
- Είναι καιρός να φύγουμε, είπε το πνεύμα.
Η μαμά έκλαιγε από πάνω μου, με ικέτευε με απλά λόγια αγάπης και με συγκίνησε κάπως. Έβρεχε τόσο δυνατά ώστε πλημμύρισαν τα σπίτια της κοιλάδας. Ένας βρυχώμενος ποταμός, ενθουσιασμένος με την προοπτική της νέας καταστροφής, εισέβαλε στη χώρα, γκρέμισε τα σπίτια, ξερίζωσε τα δέντρα, που αμέσως ξαναρίζωσαν, κι κατέστρεψε τμήματα του μαγεμένου δρόμου. Το πνεύμα μ’ άρπαξε και με οδήγησε πάνω από τα ερείπια. Η ακρόπολη είχε καταστραφεί. Ο χρόνος είχε επιταχυνθεί πάνω από τη χώρα. Ηλιοτρόπια και ιβίσκοι, άγριες βιολέτες και κρίνοι έπνιγαν τους άλλοτε περιποιημένους χώρους όπου εκείνοι οι άνθρωποι τελούσαν τα μυστήριά τους. Η πόλη τους μύριζε νεκρά χωράφια. Ο κόσμος είχε βυθιστεί στο πένθος, όχι για τα παιδιά και τους συγγενείς που είχαν χάσει τη ζωή τους στην πλημμύρα, αλλά για την καταστροφή κομματιών του δρόμου. Οι θρήνοι τους αντηχούσαν παντού. Ο ήλιος ήταν τώρα κάτασπρος. Ο ουρανός ήταν μαύρος. Τ’ αστέρια είχαν μεθύσει από τη λαμπρότητα των ίδιων τους των απερίγραπτων χρωμάτων. Ο δρόμος των δύο χιλιάδων χρόνων είχε καταστραφεί κι οι άνθρωποι έκλαιγαν τη μοίρα τους.
Mare of Easttown
Λέγοντας: Νομίζω πως έχουμε ανάγκη να είμαστε αυτό που είμαστε, η 46χρονη Kate Winslet γοητεύει και εντυπωσιάζει στο ρόλο της αντιηρωίδας1 αστυνομικού Mare Sheehan στη σειρά Mare of Easttown της HBO.
Αν και έχει διακριθεί με 15 κορυφαία βραβεία σ’ ένα ποικίλο εύρος ερμηνειών, δηλώνει ότι ταυτίζεται περισσότερο με την εξουθενωμένη και τραχιά αντιηρωίδα της σειράς: Δεν ζω όπως οι παρελθοντικοί χαρακτήρες που είχα υποδυθεί. Η ζωή μου μοιάζει πολύ περισσότερο μ’ εκείνην της Mare Sheehan.
Η πρωταγωνίστρια, που είχε αναλάβει και την παραγωγή, λέγοντας ότι: Δεν πιστεύω στις ιεραρχίες, ιδιαίτερα μεταξύ ηθοποιών, περιέκοψε τα προνόμια των προβεβλημένων συμπρωταγωνιστών, με πρώτα τα δικά της.
Η σειρά αποτελεί μια κινηματογραφική πραγματεία στη διαχείριση της αναπάντεχης απώλειας και της σιωπηλής οδύνης στη μέση του πουθενά. Το Easttown είναι μια φανταστική και ωστόσο συνηθισμένη αμερικανική κωμόπολη κάπου στην ενδοχώρα της Πενσυλβάνια.
Ο Γιατρός του Χωριού
Μια μυστικιστική σοφία λέει ότι το υπερπέραν δεν συγχωρεί εκείνους που βάζουν τους εαυτούς τους στο κέντρο του σύμπαντος. Χάνονται. Αναζητούν ασαφείς σκοπούς, φευγαλέα νοήματα και την "αυτοπραγμάτωση" κοιτώντας πεισματικά μέσα τους. Μόνο μέσα τους. Έτσι, πιστεύοντας ότι περικλείουν το σύνολο, φτάνουν στο τέλος. Καταναλώνονται οι ίδιοι στο βωμό της ματαιοδοξίας. Πασχίζουν να κλείσουν το εσωτερικό κενό που απειλεί να τους καταπιεί με τον καταναλωτισμό. Η ψευδαίσθηση του καταναλωτισμού δεν εξαντλείται στα υλικά αγαθά. Ακόμη κι όταν δεν το παραδέχονται, ζουν την τιμωρία τους ήδη σ' αυτόν τον κόσμο.
Άλλοι, ακολουθώντας την πίστη τους, βάζουν στο κέντρο της ζωής τους και τους συνανθρώπους τους. Αν είναι έντιμοι στο σκοπό τους, τα πάνε καλύτερα από τους προηγούμενους. Ο 71χρονος Κινέζος Yong Yuanshu μένει πιστός στον όρκο που έδωσε στην επιστήμη και στο κόμμα. Εδώ και πάνω από 50 χρόνια υπηρετεί τους τρείς χιλιάδες συνανθρώπους του στο χωριό Meijianghu της περιφέρειας Guizhou στη Νοτιοδυτική Κίνα. Αυτή είναι η ιστορία του:
A village doctor has dedicated himself to safeguarding villagers' health in a remote region of Guizhou, China for more than half a century. #GLOBALink #CPCMember #Vlog pic.twitter.com/t4Z9LRUP29
— China Xinhua News (@XHNews) June 3, 2021
Η Συνηθισμένη Ποικιλία Ανθρώπινων Σκουπιδιών.
Μετά την παρακολούθηση του σύντομου video που αφορά τις ευρεσιτεχνίες των φαρμάκων* και προηγείται θα ήταν χρήσιμη η ανάγνωση του αποσπάσματος που ακολουθεί:
Άρχισα να αναπτύσσω μια αντιπάθεια για τους φίλους της Λόις. Δεν μπορώ να πω ότι τους έβρισκα συγκεκριμένα κάτι αρνητικό. Απλούστατα ήταν η συνηθισμένη ποικιλία ανθρώπινων σκουπιδιών που συναντάει κανείς στους κήπους. Υπήρχαν μερικοί οι οποίοι είχαν αυτό που η Λόις, ελλιπώς ενημερωμένη επί του θέματος, το θεωρούσε ως "θέση", οι οποίοι όμως δεν είχαν λεφτά, αλλά τους άρεσε το τσάμπα ποτό στης Λόις.
Ironbark
Η ιστορία του Oleg Penkovsky - Ironbark (Ο Κορμός) - ενός εφτά φορές παρασημοφορημένου ήρωα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου και Συνταγματάρχη της GRU που συντρίβεται, όταν αποκαλύπτεται η προδοτική δράση του σε βάρος της χώρας του. Σε συνεργασία με τον Βρετανό επιχειρηματία Greville Wynne - The Courier - είχε αποκαλύψει τα σοβιετικά σχέδια της εγκατάστασης πυραύλων στην Κούβα. Εκτιμάται ότι με τις ενέργειές του είχε συμβάλει καθοριστικά στην αποκλιμάκωση της Κρίσης των πυραύλων της Κούβας, 16 Οκτ 1962 – 28 Οκτ 1962.
Παρά τη στυλιζαρισμένη, δηλαδή απλουστευτική, διαίρεση σε καλούς και κακούς, αναδεικνύεται η τραγικότητα της επιλογής ανάμεσα στην προσωπική ηθική άποψη και στις πολιτικές προτεραιότητες της εξουσίας που υπηρετεί.
Το πολιτικό δράμα εποχής The Courier, 2020, αποζημιώνει τον θεατή, αν μη τι άλλο με την εξαίρετη μουσική επένδυση από τον σύγχρονο Πολωνό συνθέτη Abel Korzeniowski. Στο video που επισυνάπτεται το υπέροχο δείγμα ενός νοσταλγικού Waltz με εμφανείς τις επιρροές από τον σπουδαίο Dmitri Shostakovich:
Η Παρανόηση
Οι ασαφείς και ρευστές συνθήκες της εποχής, όπου όλα πρέπει επαναπροσδιοριστούν, ευνοούν ιδιαίτερα κάθε είδους παρερμηνείες και παρεξηγήσεις. Ας δούμε μια αυτοβιογραφική περίπτωση από τον αμίμητο και σπουδαίο Γούντι Άλεν. Ο αναγνώστης που είναι στοιχειωδώς απροκατάληπτος και βασικά ενημερωμένος θα διακρίνει αβίαστα τις συνάφειες με τη σημερινή πραγματικότητα:
Τα γυρίσματα της ταινίας Σκιές και Ομίχλη* ολοκληρώθηκαν χωρίς κανένα πρόβλημα-το πρόβλημα ήταν η ίδια η ταινία. Οι μεγαλοπαράγοντες συνάχθηκαν στην αίθουσα προβολής μου για να τη δουν για πρώτη φορά, μια τελετουργία που την ακολουθούσε είτε μια υπερβολική ευφορία είτε μια ευγενική ανειλικρινής εξύμνηση της σκηνοθετικής μου μαεστρίας. Όταν άναψαν τα φώτα, μετά το τέλος της προβολής, οι τέσσερις ή πέντε κουστουμάτοι έμειναν ασάλευτοι, λες κι είχαν όλοι τους παραλύσει από ισχυρή δόση κουράριου**.
Ο Θάνατος των Άλλων & Ο Νεοφιλελευθερισμός
Η προχτεσινή, 26.03.2021, δήλωση1 της κ. Βάνας Παπαευαγγέλου είναι πρώτα συνεπής και μετά κυνική. Οι επεξηγηματικές φωνασκίες περί διαστρέβλωσης, ύστερα από την κατακραυγή και ενώ υπάρχει η αυθεντική οπτικοακουστική καταγραφή, δεν αλλάζουν τίποτε στο περιεχόμενο της αρχικής παραδοχής. Εκτός του ότι τα ποσοστά των θανάτων ασθενών από κορονοϊό εκτός Μ.Ε.Θ. είναι υπερτριπλάσια του 20%* που ανέφερε η εν λόγω και άλλοι ομοϊδεάτες της. Mutatis mutandis** και ο Γιόζεφ Μένγκελε*** αισθάνονταν παρεξηγημένος. Τα προηγούμενα επιβεβαιώνουν απλώς την αβίαστη φυσικότητα με την οποία ο ευγνώμων υπηρέτης αναμασάει και υπερακοντίζει πρόθυμα τις επιθυμίες - εντολές του αφεντικού που τον ευεργετεί. Τα εγχώρια αφεντικά συντηρούν με τα λεφτά των άλλων μια πλούσια ποικιλία πρόθυμων υπηρετών.
(*το 61,31% πεθαίνει εκτός ΜΕΘ και το 38,69% πεθαίνει εντός ΜΕΘ **τηρουμένων των αναλογιών. *** Ο Άγγελος του Θανάτου στο Άουσβιτς. Υπήρξε γιατρός που διενεργούσε “ερευνητικά” πειράματα σε υγιή παιδιά και συμμετείχε στην επιτροπή επιλογής κρατουμένων που οδηγούνταν άμεσα στους θαλάμους αερίων.)
Κιτς & Τρολάρισμα
Όταν η μαγεία του Kitsch συναντάει τη γοητεία του Troll.
Το κιτς είναι η μετάφραση της επιτηδευμένης ηλιθιότητας των κοινοτοπιών στο γλωσσικό ιδίωμα της ομορφιάς και της συγκίνησης. Η λέξη κιτς υποδηλώνει τη στάση ανθρώπων που επιδιώκουν με κάθε τρόπο να αρέσουν στους περισσότερους. Για να γίνουν αρεστοί, πρέπει να επιβεβαιώσουν όλα όσα θέλει ν' ακούσει ο κόσμος. Και επίσης όλα όσα θέλουν ή θα ήθελαν να πιστεύει ο κόσμος γι αυτούς. Πρέπει λοιπόν να τεθούν στην υπηρεσία της κοινοτοπίας και να αποσπάσουν κύματα συμπάθειας από τους σκόπιμους ιστορικούς συνειρμούς.
Τα συναισθήματα που υποκινούνται από το κιτς πρέπει να μπορεί να τα συμμερίζεται η πλειοψηφία. Εξ ορισμού το κιτς δεν έχει να κάνει με το ασυνήθιστο. Αναφέρεται σε εικόνες - κλειδιά, βαθιά αγκυροβολημένες στη συλλογική μνήμη: αχάριστα παιδιά, εγκαταλελειμμένοι γονείς, προδομένη πατρίδα. Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με τη διέγερση πατριωτικού αισθήματος μέσα από την εργαλειοποίηση του εθνικού κιτς.
Σκυλάδικο ≠ Κωλάδικο
τέτλαθι δή, κραδίη· καὶ κύντερον ἄλλο ποτ᾽ ἔτλης
(Καρδιά μου, κράτα! Κράτησες άλλοτε και πιο σκυλίσιο πόνο)
Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, υ 18.
Σε μια προηγούμενη δημοσίευση (Ακολασία και Ακόλαστοι, 19 Φεβρουαρίου 2021) είχα αναφερθεί στις έννοιες σκυλάς, σκυλάδικο, τις οποίες διαχώριζα από την έννοια κωλάδικο. Και επειδή οι δύο αυτές έννοιες συγχέονται και τείνουν να θεωρούνται συνώνυμες, μια παρουσίαση των διαφορών τους κρίνεται ως χρήσιμη.
Οι στοιχειωδώς ενημερωμένοι επισκέπτες της σελίδας θα διακρίνουν πίσω από την κατηγοριοποίηση και τους συμβολισμούς τις προβολές και τις συνάφειες με την σύγχρονη ελληνική κοινωνία.
Και εννοείται ότι σε μια τέτοια περιγραφή δεν μπορώ παρά να μνημονεύσω τον κατά τη γνώμη μου σπουδαιότερο λαογράφο – ανατόμο της ελληνικής περίπτωσης· τον αείμνηστο Ηλία Πετρόπουλο:
Η λέξη σκυλάδικο βγαίνει από τη λέξη σκύλος. Η λέξη σκύλος υποδηλώνει τον σκληρό μάγκα, τον αμετανόητο, τον αδάμαστο, αυτόν που τη βγαίνει σπαρτιάτικα. Η λέξη σκύλος είναι αρχαιότερη από τη λέξη σκυλάδικο. Μετά τη λέξη σκυλάδικο λανσαρίστηκε η λέξη κωλάδικο.