Είναι φανερό ότι οι Κεντρικοί Τραπεζίτες και ο Επικεφαλής τους M Draghi έχουν φτάσει στα όρια τους.Τα μέσα που χρησιμοποίησαν ως τώρα αποδείχτηκαν ανεπαρκή. Φτάνουμε λοιπόν σε μια σκέψη, με την οποία είχε ασχοληθεί ακόμη και ο Πατριάρχης της Φιλελεύθερης Οικονομίας, Νομπελίστας Milton Friedman: Οι Κεντρικές Τράπεζες να προσφέρουν ρευστό κατευθείαν στους πολίτες.Η ιδέα αυτή, που προκαλεί αναφυλαξία στους ορθόδοξους οικονομολόγους, αφενός δεν είναι τόσο παράλογη, όσο ακούγεται και αφετέρου έχει κατά κάποιο τρόπο δοκιμαστεί περιστασιακά στο παρελθόν (ΗΠΑ) για να τονώσει την οικονομία μέσω της ιδιωτικής ζήτησης για κατανάλωση. Το σχέδιο της ΕΚΤ για αγορά ομολόγων (ποσοτική χαλάρωση), που φτάνει μέχρι και το ύψος του 1,1 τρις ευρώ, με σκοπό να ενισχυθούν οι Τράπεζες, οι οποίες θα διαθέσουν τα κεφάλαια στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, είναι ένα ρηξικέλευθο βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Δύσκολα υλοποιείται όμως, δεδομένου ότι οι δανειακές επιβαρύνσεις ενός τεράστιου αριθμού επιχειρήσεων και ιδιωτών φτάνουνσε επίπεδα, που δεν επιτρέπουν περαιτέρω χρηματοδοτήσεις. Επιπρόσθετα κάτι τέτοιο θα αλλοίωνε επικίνδυνα τους κανόνες του ανταγωνισμού σε βάρος των υγιών και βιώσιμων επιχειρήσεων. ‘Το ποσό θα αρκούσε, για να ενισχύσει τον κάθε πολίτη της ευρωζώνης με 3.000 ευρώ, τα οποία αν κατευθύνονταν σε αγορές, θα αποτελμάτωναν την παραγωγή’ υποστηρίζουν κάποιοι ειδικοί, όπως ο Daniel Stelter του αμερικανικού Thinktank ‘Beyond the Obvious’.‘Αν τολμούσε κάτι τέτοιο η ΕΚΤ’ υποστηρίζει ο J Kraemer του γερμανικού ομίλου της Commerzbank, ‘θα ήταν το λάθος και δεν θα έμενε στη μία και φορά. Οι πολιτικοί θα πίεζαν συνεχώς και για άλλες. Επίσης τίποτα δεν εγγυάται την τόνωση της παραγωγής. Είναι εξίσου πιθανό να αυξάνονταν μόνο οι τιμές των προϊόντων στα καταστήματα’ και διερωτάται ‘τελικά πόσο άσχημη είναι η κατάσταση με το κοινό νόμισμα, που η ΕΚΤ πρέπει να χαρίζει χρήματα’ (Στα 1,12 $, το ευρώ σήμερα έχει πιάσει χαμηλό 11ετίας). Ο Willem Buiter, επικεφαλής οικονομολόγος του κολοσσού της Citigroup και επαγγελματίας κύρους στο χώρο, επεξεργάστηκε λεπτομερώς την ιδέα και καταλήγει: ‘Οι Κυβερνήσεις πρέπει να προχωρήσουν στις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, παράλληλα όμως να τονώσουν τη ζήτηση με δημόσιες επενδύσεις ή να ενθαρρύνουν την ιδιωτική κατανάλωση με έκτακτες παροχές ρευστού. Η χρηματοδότηση μπορεί να γίνει μέσω της αγοράς ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες’ Όσον αφορά την ελληνική οικονομία και για όσο θα διαρκούν οι διαπραγματεύσεις, δεν θα γίνουν αγορές ομολόγων.Δεν θα αναφερθώ σε τεχνικά χαρακτηριστικά. Έτσι κι αλλιώς η Ελλάδα ότι ήταν να πάρει, το πήρε ήδη. Στην πράξη δίνεται μια παράταση στην επόμενη Κυβέρνηση να καταλήξει σε συμφωνία μέχρι της αρχές καλοκαιριού, για να μπορέσει να ανταλλάξει τα ομόλογα των περίπου 7 δις που λήγουν τότε. Η ουσία βρίσκεται πίσω από την αδικαιολόγητη ευφορία, που όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε η απόφαση στη χώρα μας, καθώς και οι δύο μονομάχοι τη θεώρησαν επιβεβαιωτική των απόψεων τους. Ωστόσο μια βιώσιμη προοπτική ανάπτυξης απαιτεί ριζικό επανασχεδιασμό της οικονομίας.Στην Ελλάδα του εύκρατου κλίματος και της βιοποικιλότητας, που την καθιστούν βοτανικό κήπο της Ευρώπης, ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει μόλις με 4% στο ελληνικό ΑΕΠ, όταν καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν πάνω από 7% φτάνοντας τα 5,2 δις ευρώ. Η Δανία πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια αγορά κρέατος και επιτυγχάνει τις υψηλότερες στρεμματικές αποδόσεις. Η Ολλανδία εκτός της χρηματιστικής της βιομηχανίας, συγκαταλέγεται στις κυρίαρχες δυνάμεις του πρωτογενούς τομέα. Υπενθυμίζω ακόμη ότι η γερμανική ατμομηχανή των πολυεθνικών κολοσσών, στηρίζεται στο περιβόητο Mittelstand (:μεσαία επιχείρηση), το οποίο της εξασφαλίζει το 55% των θέσεων εργασίας και το 51% των οικονομικών επιδόσεων.Η Ελλάδα στον αντίποδα έχει το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό (10% <) μεταποίησης στην Ε.Ε.(> 15%) ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η μείωση στον κλάδο ξεπερνά το 30% μετά τον Ιανουάριο του 2008 και στη μείωση του συγκεκριμένου τομέα (ιδιαίτερα αν συμπεριληφθούν σε αυτόν και οι κατασκευές) οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, και η εκτίναξη της ανεργίας. Επιπρόσθετα κατά μέσο όρο το 60% του παραγόμενου προϊόντος προέρχεται από τις εισαγωγές των πρώτων υλών, ενώ το εργατικό κόστος αποτελεί το 17% της τελικής αξίας. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την περιορισμένη αξία της περαιτέρω συμπίεσης των μισθών.Το συμπέρασμα είναι απλό: όσα χρήματα και να δοθούν στην Ελλάδα, είτε στους πολίτες άμεσα, είτε στις Τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν την αγορά, αν δεν αλλάξει εκ βάθρων το σύστημα, δεν πρόκειται να υπάρξει πραγματικά βιώσιμη λύση. Οι μέχρι τώρα μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, αν και γνώριζαν το πρόβλημα, δεν το αντιμετώπιζαν. Το κάλυπταν, είτε τυπώνοντας χρήμα (δραχμές), είτε δανειζόμενοι άσωτα (ευρώ). Όταν εκδηλώθηκε η κρίση παρουσίασαν τα εξελληνισμένα mail της Τρόικα ως αναπόδραστες νομοτελειακές επιταγές. Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει επίσης εντοπίσει και περιγράψει την κατάσταση. Σε επίπεδο διαπιστώσεων δεν διαφωνεί κανείς, και παρά τις διάφορες προεκλογικές κορώνες, ούτε σε επίπεδο προτάσεων.Η εφαρμογή τους όμως απαιτεί ηγεσίες, των οποίων οι φιλοδοξίες να μην ξεπερνούν τόσο τραγικά τις ικανότητές τους. Θα το διαπιστώσουμε προσεχώς.
Ο τίτλος σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει ‘ρίξε χρήμα’ και ήταν από τα συχνότερα αιτήματα του Ρωμαϊκού Λαού προς τους Αυτοκράτορες.