23:34  Τρίτη, 23  Απριλίου  2024 
elendetr

Η Πτώση και το Μάθημα

Κυριακή, 09 Οκτωβρίου 2016 20:32
Διαβάστηκε 7423 φορές
Η Πτώση και το Μάθημα Ο Αυτοκράτορας Βασίλειος Β'

 

Μνημοσύνης καὶ Ζηνὸς Ὀλυμπίου ἀγλαὰ τέκνα,

Μοῦσαι Πιερίδες, κλῦτέ μοι εὐχομένῳ·

(Της Μνημοσύνης και του Διός παιδιά χαριτωμένα,

Πιερίδες Μούσες, προσευχήν ακούστε σιγαλή.)

Σόλων, 1Diehl=13 West. Μετ. Ι.Ν. Καζάζης.

Στο άρθρο που δημοσιεύεται έχει επισυναφθεί η ιστορική μελέτη με την ονομασία: Η πτώση μιας Αυτοκρατορίας-Το μάθημα από το Βυζάντιο.

Την εργασία, που είχε προβληθεί παλαιότερα και στην ελληνική δημόσια τηλεόραση, την εμπνεύστηκε και την επιμελήθηκε ο Ρώσος Αρχιμανδρίτης Τύχων το 2008. Η ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung είχε σχολιάσει τότε ότι ο Τύχων αναπολεί το χαμένο μεγαλείο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που αφέθηκε απερίσκεπτα στη βλαβερή επιρροή ξένων εμπορικών εταίρων και συμβούλων. Ο κατά κόσμον Γκεόργκι Αλεξάντροβιτς Σεβκούνοφ έγινε διάσημος. Η αυτοβιογραφία του με τίτλο Σχεδόν Άγιοι πούλησε πάνω από 1,2 εκατομμύρια αντίτυπα. Η ιστοσελίδα του pravoslavie.ru συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων διαδικτυακών τόπων της χώρας του. Εκείνο που δεν έγινε γνωστό και αποκαλύπτεται στο τελευταίο βιβλίο του Γερμανού δημοσιογράφου Hubert Seipel, του μοναδικού δυτικού δημοσιογράφου που τα τελευταία πέντε χρόνια συνοδεύει τον Ρώσο Πρόεδρο, είναι η σχέση του Γκεόργκι Σεβκούνοφ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Ηγούμενος της Μονής Σρετένσκι, Αρχιμανδρίτης Τύχων είναι ο πνευματικός δάσκαλος και εξομολόγος (духовный) του πρώτου πολίτη της χώρας. Ο ίδιος ακολουθεί τη δοκιμασμένη πρακτική σύμφωνα με την οποία οι σημαίνοντες άνθρωποι των παρασκηνίων παραμένουν τέτοιοι μόνο αν πολλοί κάνουν υποθέσεις για τη σχέση τους με την εξουσία, αλλά λεπτομέρειες γνωρίζουν ελάχιστοι. Δεν απαντά σε άμεσες ερωτήσεις αναφορικά με τη συγκεκριμένη σχέση του, δεν αφήνει όμως και αμφιβολία για το γεγονός ότι ο Πρόεδρος είναι θρήσκος. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι από εκείνους τους ανθρώπους που δεν λένε απλώς ότι είναι χριστιανοί, αλλά που αποδεικνύουν με πράξεις τη χριστιανοσύνη τους. Εξομολογείται, παίρνει μέρος στη Θεία Κοινωνία και έχει γνώση των ευθυνών του, υποστηρίζει ο ιερωμένος.

Το σχόλιο της εφημερίδας που προαναφέρθηκε είναι εύστοχο, αλλά φτωχό. Πρόκειται για ένα διαμάντι. Η αξία του και οι προφανείς αλληλουχίες αποκαλύπτονται σ’ εκείνους που θα το παρακολουθήσουν απαλλαγμένοι από αδιέξοδες ιδεολογικές αγκυλώσεις και απλοϊκά ιστορικά κατηγορήματα. Μόνο έτσι μπορεί να κατανοηθεί η αναφορά στη σχέση του Ιωσήφ Στάλιν με την Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία κυρίως μετά το 1943. Σ’ όσους προσέξουν την παρουσίαση θα φανεί επίσης χρήσιμη η ιδιαίτερη μνεία που ακολουθεί και αξίζει στην ηγετική φυσιογνωμία του παραγνωρισμένου Αυτοκράτορα της Μακεδονικής Δυναστείας Βασίλειου Β' (958-1025), ο οποίος εικονίζεται στην επικεφαλίδα.

Επί των ημερών του αποφασιστικού, ανελέητου και ασκητικού Βασιλείου η Βυζαντινή Αυτοκρατορία γνώρισε την τελευταία περίοδο της ακμής της. Τα εδάφη της εκτείνονταν από τη Νότια Ιταλία μέχρι τον Καύκασο και από το Δούναβη μέχρι την Παλαιστίνη. Καθυπόταξε τους πανίσχυρους στρατηγούς από την αριστοκρατία της Ανατολίας και παρότι θρήσκος επιβλήθηκε στους εκκλησιαστικούς πρίγκηπες περιορίζοντάς τους στα αμιγώς πνευματικά τους καθήκοντα. Ο ιστορικός Μιχαήλ Ψελλός περιγράφει στη Χρονογραφία του το διάλογο όπου ο Αυτοκράτορας ζητά από τον ηττημένο πλέον Βάρδα Σκληρό την άποψή του για το πώς θα έπρεπε να πολιτεύεται. Ο σημαντικότερος ανταπαιτητής του Βασιλείου τον είχε συμβουλέψει τότε, το 979, να καθαιρεί τους κυβερνήτες όταν γίνονταν αλαζονικοί, να μην επιτρέπει στους στρατηγούς που βρίσκονταν σε εκστρατείες να διαχειρίζονται πλούσιους πόρους, να τους εξαντλεί αναθέτοντάς τους ακόμη και αδικαιολόγητες ενέργειες για να είναι απασχολημένοι συνεχώς με υποθέσεις, να μην επιτρέπει την παρουσία γυναικών στα αυτοκρατορικά συμβούλια, να μην είναι προσβάσιμος σε κανέναν και να μοιράζεται με λίγους τα προσωπικά του σχέδια. Ο Βασίλειος τήρησε στο έπακρο τις παραινέσεις του έμπειρου αριστοκράτη στρατηγού. Εκμηδένισε την κυριαρχία των μεγάλων γαιοκτημόνων στη διοίκηση και στο στρατό. Δήμευσε τις περιουσίες τους, οι οποίες κατά κύριο λόγο ήταν προϊόντα υφαρπαγής και ενίσχυσε σημαντικά τα θησαυροφυλάκια του κράτους. Αν και σχεδόν αγράμματος ήταν ο μοναδικός Αυτοκράτορας που παρέδωσε μια εύρωστη και πλεονασματική δημόσια οικονομία, διατηρώντας παράλληλα χαμηλά τη φορολογία. Τα καταπατημένα από τους ευγενείς πατρογονικά κτήματα επιστράφηκαν στους ανθρώπους των επαρχιών, οι οποίοι ανέκαθεν αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά της Αυτοκρατορίας.

Στα τέλη της χιλιετίας, από το 980 και ύστερα, ο Βλαδίμηρος Α΄ αναζητούσε για τον εαυτό του και τους υπηκόους του κάποιο μονοθεϊστικό θρήσκευμα συμβατό με την ψυχοσύνθεση και τις παραδόσεις του λαού του. Οι αντιπρόσωποί του είχαν επισκεφτεί τόπους λατρείας και είχαν μελετήσει τον Ιουδαϊσμό, τον Ρωμαιοκαθολικισμό και το Ισλάμ. Όταν έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη για να μελετήσουν την Ορθοδοξία, οι ιερείς της Αγίας Σοφίας τέλεσαν μια λειτουργία προς τιμήν τους. Ενθουσιασμένοι (< εν+θεός: αυτός που καταλαμβάνεται από το θείο) οι πρέσβεις του Βλαδίμηρου Α΄ μετέφεραν στον ηγέτη τους την εμπειρία τους από το ορθόδοξο τελετουργικό. Του ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι στη διάρκεια της μυσταγωγίας δεν γνώριζαν αν βρίσκονταν στη Γη ή αν είχαν μεταφερθεί στον Ουρανό. Ο Αυτοκράτορας αξιοποίησε τις πνευματικές αναζητήσεις του Γενάρχη των Ρώσων. Το έτος 988 δρομολογήθηκε η πλέον αποφασιστική θρησκευτική τελετή της ρωσικής ιστορίας με τη βάπτιση του Πρίγκιπα του Κιέβου στη Χερσώνα της νοτιοδυτικής Κριμαίας. Η πράξη οδήγησε στον εκχριστιανισμό των Ρως και στην ενσωμάτωση της Ρωσίας στην πολιτιστική σφαίρα του Βυζαντίου. Προσφέροντάς του το χέρι της πορφυρογέννητης αδελφής του Άννας εξασφάλισε επιπρόσθετα και τη στρατιωτική υποστήριξη του Βλαδίμηρου.

Συνδυάζοντας ανώτατη στρατηγική διορατικότητα και σχολαστική οργανωτική επιμέλεια αναδείχτηκε σε έναν από τους σπουδαιότερους στρατηλάτες της Αυτοκρατορίας, νικώντας τους Άραβες στη Συρία, του Λογγοβάρδους στην Ιταλία, τους Αρμένιους στην Κιλικία και τους Νορμανδούς στη Σικελία. Δεν απέκτησε οικογένεια, αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στις υποθέσεις του κράτους και πέρασε σχεδόν όλη του τη ζωή πάνω στο άλογο του πολεμώντας. Ωστόσο η υπερβολική του σκληρότητα αμαύρωσε τη φήμη του και επισκίασε το έργο του. Έμεινε περισσότερο γνωστός ως Βουλγαροκτόνος. Η αποφασιστική μάχη κατά των Βουλγάρων, του πιο επικίνδυνου ευρωπαϊκού αντιπάλου των Βυζαντινών εκείνη την περίοδο, δόθηκε στις 29 Ιουλίου 1014 στην τοποθεσία Κλειδί (Κιάβα Λόγγο) κοντά στις Σέρρες. Ο Στρατηγός Νικηφόρος Ξιφίας συνέτριψε τον στρατό του Σαμουήλ, συλλαμβάνοντας περίπου 15 χιλιάδες αιχμαλώτους. Ο θρίαμβος σύντομα μετατράπηκε σε καταισχύνη για τους νικητές εξαιτίας μιας απίστευτα βάρβαρης πράξης. Όπως αναφέρει ο χρονικογράφος Ιωάννης Σκυλίτζης, ο Βασίλειος Β΄ έδωσε την απάνθρωπη εντολή να τυφλωθούν όλοι οι αιχμάλωτοι, αφήνοντας σε κάθε εκατοντάδα ένα μονόφθαλμο για να οδηγήσει τους υπόλοιπους πίσω στον Βασιλιά τους. Στις αρχές Οκτωβρίου η θλιβερή πομπή έφτασε στο φρούριο του Τσάρου στην Πρέσπα. Όταν ο Σαμουήλ, του οποίου η υγεία ήταν ήδη κλονισμένη, αντίκρισε το φρικτό θέαμα του άλλοτε περήφανου στρατού του, έπαθε αποπληξία και μετά από δύο μέρες πέθανε. Ο Βασίλειος Β΄ αιτιολόγησε την πράξη του, υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη ποινή προβλέπονταν από τους νόμους του Βυζαντίου για τους στασιαστές, όπως θεωρήθηκαν οι Βούλγαροι του Σαμουήλ ως πρώην υπήκοοι της Αυτοκρατορίας. Ο Αυτοκράτορας δεν λησμονούσε την πανωλεθρία που είχε υποστεί στις 17 Αυγούστου του 986 στη Μάχη που είχε γίνει στις Πύλες του Τραϊανού, όταν είχε πέσει σε βουλγαρική ενέδρα. Το γεγονός είχε σημαδέψει για όλη του τη ζωή την πολιτική του απέναντι στους Βούλγαρους.

Η εικόνα του είναι από μικρογραφία χειρόγραφου ψαλτηρίου του 11ου αιώνα στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας.

Κύριες Πηγές: 1) Χούμπερτ Ζαΐπελ, Πούτιν-Η εξουσία εκ των έσω, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016. 2) John Julius Norwich, Σύντομη Ιστορία του Βυζαντίου, Δ΄ Έκδοση, Γκοβόστης Εκδοτική, 1999. 3)Archimandrite Tychon.Fall of the Byzantine Empire - Lessons in Byzantine History & Archaeology.2008.

 

 

 

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)
Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Die Kommandozentrale Ο Ακήρυκτος Πόλεμος »
Copyright Κυριάκος Παράσογλου - CrashNews.gr © 2020. Design by Kostas Tsampalis