Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Variable Geometry

Τετάρτη, 22 Ιουνίου 2016 20:31
Διαβάστηκε 1519 φορές

Ο τίτλος θα μπορούσε να αποδοθεί στην ελληνική ως Μεταβλητή Γεωμετρία, είναι αγγλικής έμπνευσης και έχει καταγραφεί επίσημα1στην ομάδα των εννοιών που υποδηλώνουν τη διαφορετικότητα στην τοπογραφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόμοιες και γνωστότερες εκφράσεις αποτελούν οι όροι Σκληρός Πυρήνας, που εισήχθη από τον Wolfgang Schäuble το 1994, η Ευρώπη των Δύο Ταχυτήτων, που είναι ο συχνότερα χρησιμοποιούμενος, η Ομάδα των Πρωτοπόρων, όπως τη φαντάζονταν ο Valéry Giscard d'Estaing. Θα μπορούσαν να αναφερθούν κι άλλοι, οι οποίοι έχουν ως κοινό παρονομαστή με τους προηγούμενους τη διαφορετικότητα, ωστόσο σε μια κίνηση προς την ίδια κατεύθυνση. Ο αγγλικός όμως όρος εκτός αυτών ενσωματώνει και την έννοια της αντίθετης φοράς της κίνησης προς την ολοκλήρωση.

Η εθνική καταγωγή του όρου πρέπει οπωσδήποτε να τονιστεί, επειδή απηχεί κυρίως ή σχεδόν μόνο τις αντιλήψεις μιας μερίδας Άγγλων, εκτός της ευρύτερης περιοχής της Πρωτεύουσας. Το Λονδίνο, μετά και την εξαιρετική επιλογή του Sadiq Khan ως Δημάρχου, τάσσεται αναφανδόν υπέρ της παραμονής. Στην ίδια κατεύθυνση και με τον ίδιο ενθουσιασμό, ύστερα από την επίσης ορθή επιλογή του Jeremy Corbyn στην ηγεσία των Εργατικών, κινούνται και οι υπόλοιποι Βρετανοί. Αν και η μακράν πιο πολυάνθρωπη Αγγλία των 53 εκατομμυρίων κατοίκων, θα μπορούσε να επιβάλλει άνετα αυτό που αποκαλεί splendid isolation (μεγαλοπρεπή απομόνωση) το πιθανότερο είναι ότι τελικά θα επικρατήσει το Bremain. Και δεν είναι μόνο τα επιχειρήματα της οικονομικής αβεβαιότητας που υπαγορεύουν μια τέτοια επιλογή, αλλά και οι επιτακτικοί λόγοι της ενότητας του Ηνωμένου Βασιλείου. Η διαδικασία αυτονόμησης της Σκωτίας δεν σταμάτησε μετά το τελευταίο δημοψήφισμα. Η εξέλιξη τότε άρχισε, όσο κι αν επί του παρόντος βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και για τις μόνιμες εντάσεις στη Βόρεια Ιρλανδία.

Έτσι όση κατανόηση κι αν αξίζουν οι υποστηρικτές του Brexit, ειδικά αν ληφθούν υπ’ όψιν οι ωμές παρεμβάσεις και οι χυδαίες απειλές των τραπεζιτών και των πολυεθνικών, το αίτημα της αυτοδιάθεσης σε ένα περιβάλλον περιπλεγμένων σχέσεων εξάρτησης κυρίως στην ασφάλεια φαντάζει ουτοπικό. Ούτως ή άλλως η Βρετανία δεν έχει δεσμευτεί στους ουσιαστικότερους ομογενοποιητικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν μετέχει στο Ευρώ, όπως δεν εφαρμόζει και τη Συνθήκη Σένγκεν. Κι αν ακόμη ισχύουν οι αιτιάσεις του Derek Clark, πρώην ευρωβουλευτή με το UK Independence Party του Nigel Farage ότι η ΕΕ προέκυψε ως δημιούργημα των σχεδιασμών του Bilderberg Group ήδη από το 19532 και επίσης ότι ακόμη και ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Mark Carney είναι άνθρωπος της Goldman Sachs, η θέση της Βρετανίας ήταν και παραμένει στην Ευρώπη. Εννοείται σε μια μη Γερμανική Ευρώπη, ωστόσο όμως σε μια Ευρώπη και με τη Γερμανία. Η ιστορία έδειξε ότι όποτε το νησί έστρεψε τα νώτα του στην ηπειρωτική χώρα το πλήρωσαν ακριβά και οι δύο. Η εφεκτική στάση της βρετανικής πολιτικής στη διάρκεια του μεσοπολέμου και η ψευδαίσθηση ότι ο κατευνασμός θα απέτρεπε τον πόλεμο ή έστω θα ωθούσε τον Α Χίτλερ μόνο προς τη Ανατολή, αποδείχτηκαν μοιραίες. Έτσι αν ο γερμανικός οικονομικός ηγεμονισμός παίρνει χαρακτηριστικά δεσποτείας, η Βρετανία μπορεί να συμπράξει με τη Γαλλία για να τον περιορίσει. Αν ο εθνικιστικός λαϊκισμός απειλεί τη Γαλλία, μπορεί να συμπράξει με τους Γερμανούς για να τον περιστείλει. Υπάρχουν ποικίλες συμπράξεις και επιλογές για την πατρίδα της Magna Charta και την κοιτίδα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας στη Νεώτερη Εποχή. Αυτή είναι άλλωστε και βασική έννοια του όρου Variable Geometry. Αυτά όμως ἐντός τοῦ νυμφῶνος. Στην άλλη περίπτωση, της εξόδου, θα ακολουθήσει ένας μακρόσυρτος, εκδικητικός και άρα βρώμικος πόλεμος χαρακωμάτων για την αποδέσμευση, την οποία κάποιοι εκτιμούν ως αλαζονικό capriccio. Η προβλεπόμενη, δηλαδή η θεωρητική του, διάρκεια υπολογίζεται τουλάχιστον στα δύο χρόνια, χωρίς προηγούμενη εμπειρία. Η περίπτωση της αποχώρησης της Γροιλανδίας το 1985 δεν μπορεί να λειτουργήσει ως υπόδειγμα για ευνόητους λόγους.

Μιλώντας για αλαζονικό capriccio θυμάμαι ένα περιστατικό από την Κινέζικη Αυλή των αρχών του 19ου Αιώνα3. Όταν ο William Amherst, απεσταλμένος του Βρετανού Βασιλιά, αρνήθηκε να παρευρεθεί σε κάποιο τελετουργικό του θρόνου, προβάλλοντας κάποια ευτελή δικαιολογία, ο ίδιος και οι ακόλουθοί του κλήθηκαν να αποχωρήσουν από τη χώρα και οποιαδήποτε περαιτέρω απόπειρα διπλωματικής προσέγγισης αποθαρρύνθηκε ρητά. Ο Αυτοκράτορας ως Κυρίαρχος των Πάντων Υπό τον Ουρανό, χωρίς να συνειδητοποιεί τη δεινή του θέση, απέστειλε μήνυμα στον Άγγλο Αντιβασιλέα εξηγώντας ότι η Κίνα δεν μπορεί να μπεί στον κόπο να διδάξει στον κάθε βάρβαρο απεσταλμένο την ορθή τήρηση του πρωτοκόλλου, αν και αναγνώριζε ότι το βασίλειο υμών [των Άγγλων] στο πέρα άκρο των ωκεανών εκφράζει την αφοσίωσή του και το διακαή πόθο του για πολιτισμό. Αμέσως μετά η Κίνα, ύστερα από δύο ταπεινωτικές στρατιωτικές ήττες, υποχρεώθηκε στο άνοιγμα της αγοράς της στους Δυτικούς. Σήμερα οι ρόλοι είναι σαφώς αντεστραμμένοι και οι στρατιωτικές ήττες θα είναι σε μια πρώτη φάση οικονομικές και σοβαρές, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι Brexiteers. Αλλά πιστεύω ότι η εξέλιξη δεν φτάσει ως εκεί.

Παραπομπές:

1. Variable Geometry Europe: Is the term used to describe the idea of a method of differentiated integration in the European Union. It acknowledges that, particularly since the EU's membership almost doubled in under a decade, there may be irreconcilable differences among countries and that there should be a means to resolve such stalemates.It would enable groups of countries wishing to pursue a given goal to do so, while allowing those opposed to hold back. (Eur- Lex.europa.eu > glossary of summaries)

2. The Economist, June 11th – 17th 2016, Bagehot, p 32.

3. Henry Kissinger , Παγκόσμια Τάξη, Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη, 2014, Σελ 308.

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(1 Ψήφος)