Νόμισα ότι είχα πιάσει τον δον Χουάν σε αντίφαση. Του είπα ότι κάποτε μου είχε πει ότι ο πόλεμος ήταν η φυσική κατάσταση για έναν πολεμιστή, ότι η ειρήνη ήταν η ανωμαλία.

Έτσι είναι, παραδέχτηκε. Πόλεμος όμως, για έναν πολεμιστή δεν σημαίνει ατομικές ή συλλογικές πράξεις βλακείας ή βίας. Πόλεμος για έναν πολεμιστή είναι μια ολική πάλη ενάντια στην ατομικότητα που έχει στερήσει τον άνθρωπο από τη δύναμή του.    

Ο δον Χουάν είπε τότε ότι είχε φτάσει η στιγμή να μιλήσουμε κι άλλο για το αδυσώπητο – την πιο βασική αρχή της μαντείας. Εξήγησε ότι οι μάντεις είχαν ανακαλύψει ότι κάθε κίνηση του σημείου συναρμογής σήμαινε απομάκρυνση από την υπερβολική απασχόληση με την ατομικότητα που ήταν το στίγμα του σύγχρονου ανθρώπου. Συνέχισε λέγοντας ότι οι μάντεις πίστευαν ότι ήταν η θέση του σημείου συναρμογής που έκανε τον σύγχρονο άνθρωπο έναν καταστροφικό εγωιστή, μια ύπαρξη με μόνο ενδιαφέρον την εικόνα της. Έχοντας χάσει κάθε ελπίδα επιστροφής στην πηγή των πάντων, ο άνθρωπος αναζητούσε ανακούφιση στην ατομικότητά του. Και σ’ αυτή του την προσπάθεια, κατάφερε να σταθεροποιήσει το σημείο συναρμογής του στη θέση διαιώνισης της εικόνας του. Ήταν αρκετά ασφαλές, λοιπόν, να πούμε ότι κάθε απομάκρυνση από τη συνηθισμένη του θέση, συνεπάγεται και μια μετατόπιση από τον αυτο – κατοπτρισμό του ανθρώπου και τη σημασία του εγώ του.

Ο δον Χουάν περιέγραψε τη σημασία του εγώ σαν τη δύναμη που γεννιόταν από την εικόνα του ανθρώπου για τον εαυτό του. Επανέλαβε ότι ήταν αυτή η δύναμη που κρατούσε το σημείο συναρμογής καρφωμένο εκεί που ήταν, για την ώρα. Για το λόγο αυτό η κατεύθυνση του μονοπατιού του πολεμιστή ήταν προς την εκθρόνιση της σημασίας του εγώ. Και όλα όσα έκαναν οι μάντεις γίνονταν προς αυτή την κατεύθυνση.

Εξήγησε ότι οι μάντεις είχαν ξεμασκαρέψει τη σημασία του εγώ και βρήκαν ότι ήταν η αυτολύπηση μασκαρεμένη σε κάτι άλλο.

Δεν ακούγεται πιθανό, αλλά αυτό είναι, είπε. Η αυτολύπηση είναι ο πραγματικός εχθρός και η πηγή της δυστυχίας του ανθρώπου. Αν δεν λυπόταν ο άνθρωπος τον εαυτό του, δεν θα μπορούσε να τον θεωρεί σπουδαίο, έτσι όπως είναι. Μόλις όμως αποκαλυφθεί η δύναμη της σημασίας του εγώ, αναπτύσσει τη δική της ορμή. Και είναι αυτή η φαινομενικά ανεξάρτητη φύση της σημασίας του εγώ που δίνει την ψευδή αίσθηση της αξίας.

Η εξήγησή του, που θα έβρισκα ακατανόητη υπό κανονικές συνθήκες, μου φάνηκε απόλυτα συνεκτική.

Carlos Castañeda, Η δύναμη της σιωπής, Κάκτος 1988, Σελ 160-161.