Ecology without class struggle is gardening.
(Οικολογία χωρίς ταξική πάλη είναι κηπουρική)
Chico Mendes, 1944-1988*.
Η κλιματική αλλαγή διευρύνει το μέτωπο της αιώνιας σύγκρουσης πλούσιων και φτωχών, μεταφέροντας την πλέον στα φλέγοντα περιβαλλοντικά ζητήματα. Αν για τους πολιτικά αφελείς υπάρχει κάτι αναπάντεχο στη διαπίστωση αυτή, είναι ότι δεν προέρχεται από σπουδαστήρια μαρξιστικών μελετών ή οικολόγους ακτιβιστές.
Αυτά υποστηρίζουν οι πολιτικοί ηγέτες, προετοιμάζοντας τη διάσκεψη COP26 του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή τον προσεχή Νοέμβριο. Έτσι οι βασικοί διαχωρισμοί σχετικά με τις πολιτικές αερίων του θερμοκηπίου που πρέπει να εφαρμοστούν γίνονται μεταξύ κρατών: πλούσιοι έναντι φτωχών, εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων έναντι εισαγωγέων και πράσινες χώρες - οι Σκανδιναβοί, για παράδειγμα - έναντι των λιγότερο πράσινων , όπως η Αυστραλία.
Ο αγώνας για την προστασία του πλανήτη μετατοπίζεται με τρόπους που θα μπορούσαν σύντομα να επιδεινώσουν τις συγκρούσεις εντός των χωρών, ιδιαίτερα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Εν ολίγοις ανάμεσα στους πλούσιους και τους υπόλοιπους.
Σοκ και Δέος. Μέχρι στιγμής δεν έχουν ανακοινωθεί ανθρώπινες απώλειες. Στην περιοχή έχει γίνει και σεισμός των 9,2 Ρίχτερ το 1964. Οι προειδοποίησεις για ενδεχόμενο τσουνάμι έχουν ακυρωθεί.
Οι προαναγγελίες της ομάδας υπό την Karin Gleason της αμερικανικής NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) ότι το 2020 θα είναι ένα από τα δέκα θερμότερα έτη από τότε που γίνονται μετρήσεις, δηλαδή εδώ και 140 χρόνια, δείχνουν να επιβεβαιώνονται. Οι πιθανότητες που έφταναν στο 98% και πρόβλεπαν ότι το 2020 θα είναι μια από τις 5 θερμότερες χρονιές τείνουν επίσης να επαληθευτούν. Το ενδεχόμενο η φετινή χρονιά να καταγραφεί ως η θερμότερη, σπάζοντας το ρεκόρ του 2016, και που στις αρχές του χρόνου οι εκτιμήσεις κυμαίνονταν στο 50% επίσης δεν αποκλείεται να επιβεβαιωθεί. Η πιθανότητα των επερχόμενων καυσώνων και της ανομβρίας τρομάζει ήδη τους πληθυσμούς της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, όπως και της βόρειας Αμερικής.
Τις εκτιμήσεις για θερμοκρασίες ρεκόρ την τρέχουσα χρονιά τις υιοθετεί και το βρετανικό Met Office, που είχε μετρήσει ότι ο περασμένος Ιανουάριος ήταν σε παγκόσμιο επίπεδο κατά 1,14 °C θερμότερος από τις μέσες μακροχρόνιες τιμές. Άσχετα με το τι πιστεύουμε ή δεν θέλουμε να πιστεύουμε η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και είναι ανθρωπογενής. Ίσως να γίνεται πραγματικότητα ο εφιάλτης της απελευθέρωσης της θερμοκρασίας που εγκλώβιζαν οι ωκεανοί. Σύμφωνα με το περιοδικό Time (July 9, 2020), το 93% της θερμότητας που εγκλωβίζεται στον πλανήτη εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου απορροφάται από τους ωκεανούς.
If something can go wrong,
it will happen at the worst possible time.
Finagle's Law.
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επιπτώσεων της πανδημίας και η επίδραση του πετρελαϊκού πολέμου
στην ανάπτυξη των εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
Η συχνή επανάληψη ασυνήθιστων μετεωρολογικών φαινομένων τα τελευταία χρόνια τα έχει καταντήσει εκνευριστικά συνηθισμένα και σχεδόν εύκολα προβλέψιμα. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως οι σημερινές με τους σχεδόν 40 °C στα μέσα Μαΐου, αποτελούν πλέον τη νέα καθημερινότητα. Αν υπάρχει κάποια πρωτοτυπία, αυτή περιορίζεται στη σχετικά πρόωρη εμφάνισή τους. Στην τρέχουσα κλιματική πραγματικότητα απαιτείται περισσότερο η προσαρμογή, παρά η κάθε φορά αναγγελία της ως έκτακτης. Το γιατί, θέλω να πιστεύω ότι θα γίνει κατανοητό παρακάτω.
Οι αποφασιστικοί και κυρίως υλοποιήσιμοι περιβαλλοντικοί σχεδιασμοί παραμένουν σε εκκρεμότητα ως το τελικό ζητούμενο. Στις παρούσες συνθήκες δεν χρειάζεται να γίνεται καν λόγος για αυτούς. Αν πριν την οικονομική κρίση ήταν άτονοι και ίσως προσχηματικοί, τώρα εκφυλίζονται.
Αυτό που ονομάστηκε Κατάρα του Πλούτου δεν περιορίζεται μόνο στην εξαθλίωση των χωρών που δεν μπορούν να προστατέψουν τους θησαυρούς τους. Οι επιπτώσεις του φαινομένου, που εντείνεται και έχει αμιγώς πολιτικές ρίζες, αφορούν το σύνολο του πλανήτη. Κι εφόσον η κατοχή φυσικών ενεργειακών πόρων θα παραμένει θεμελιώδης απαίτηση στη διασφάλιση της ισχύος, οι περιβαλλοντολογικές ευαισθησίες αντιμετωπίζονται με συμπάθεια μεν, αλλά περισσότερο ως ευχολόγια. Μέχρι τώρα. Γιατί κάτι φαίνεται ότι αλλάζει στη στάση των κεφαλαιοκρατών. Με την έννοια αυτή όσα ακολουθούν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ανιαρές επαναλήψεις, αν όντως δεν ήταν επίκαιρα, ανησυχητικά, αλλά και ενδιαφέροντα.
Οι επιπτώσεις των ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, που είχαν προαναγγελθεί και τελικά επαληθεύονται, μ’ έναν μακάβριο τρόπο δεν είναι μόνο αρνητικές: πλέον και το 73% των Αμερικανών κατανοεί ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη μάλλον υπάρχει. Κι αυτό σε μια χώρα όπου 30 χρόνια πριν, τον Ιούνιο του 1988, ο James Hansen, που τότε ερευνούσε για λογαριασμό της NASA, προειδοποιούσε επίμονα τη Γερουσία σχετικά με την επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Υποστήριζε ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, ήταν ήδη, και μάλιστα με ένα ποσοστό ασφαλείας 99%, μια πραγματικότητα, η οποία σύμφωνα με τον ίδιο θα μπορούσε αναμφίβολα να αποδειχτεί. Ως ένα πρώτο τεκμήριο της θέσης του παρουσίαζε την ίδια εκείνη χρονιά, το 1988, η οποία θα ήταν μακράν η θερμότερη που είχε ποτέ καταγραφεί.
Σύμφωνα με τον πρώτο από τους Επτά Αρχαίους Σοφούς, τον Θαλή τον Μιλήσιο, 6ος πΧ αιώνας, το νερό είναι η αρχή των πάντων. Οι εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα της εφετινής Συνόδου στο ελβετικό Davos κατέληξαν στο ότι το νερό, εκτός από την αρχή της ζωής, του λοιπού θα συνιστά και τον σημαντικότερο κοινωνικό και οικονομικό παράγοντα κινδύνου της επόμενης δεκαετίας. Η ανθρωπότητα θα συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με πολέμους, λοιμούς, κρίσεις και εξαθλίωση. Σε ένταση και σπουδαιότητα όμως τίποτε δεν θα ξεπερνάει τις πιεστικές ανάγκες για την εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων γλυκού νερού για τον παγκόσμιο πληθυσμό.
Η πλατύστομη λεπίδα χτυπάει δυνατά μια πιθαμή πίσω από τους φυσητήρες, διαπερνά το δέρμα και το λίπος, βυθίζεται στο σώμα του ζώου και το σκοτώνει διασπώντας τη σπονδυλική στήλη στο ύψος του αυχένα. Η παραλία πλημυρίζει με αίμα στις ακτές κάποιου από τα δεκαοχτώ Νησιά των Προβάτων, γνωστότερα ως Φερόες (Faroe Ιslands ή Færøerne) Η διαδικασία της σφαγής ολοκληρώνεται σε μερικά δευτερόλεπτα. Αυτό όμως συμβαίνει σπάνια. Τις περισσότερες φορές οι φάλαινες υποφέρουν πριν θανατωθούν.
Το ότι είμαστε εύθραυστοι και προσωρινοί το γνωρίζουμε όλοι. Το ότι δεν το συνειδητοποιούμε φαίνεται από τις αντιδράσεις μας. Ειδικά απέναντι σε γεγονότα, που αυθαίρετα τα χαρακτηρίζουμε αναπάντεχα, ενώ δεν είναι παρά αναπόφευκτα.Αντιδράσεις που αρχίζουν από την έκπληξη,κορυφώνονται σε οργή για να καταλήξουν στη μοιρολατρία. Όπως αυτές,που προκάλεσε στο μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας κοινότητας οπρόσφατος σεισμός των 7,8 της κλίμακας Ρίχτερ (1935) στο Νεπάλ.Ένα γεγονός που σύμφωνα με ειδικούς, όπως ο σεισμολόγος Roger Bilham του Πανεπιστημίου του Colorado, δεν αποκλείεται να εξελίσσεται ακόμη στην ευρύτερη περιοχή.
Περιβαλλοντική Προστασία και Καπιταλιστική Ανάπτυξη
Η άποψη που υποστηρίζει ότι οι Προφήτες δεν αναγνωρίζονται στην εποχή τους είναι σωστή. Αυτό που τους χαρακτηρίζει είναι η ικανότητά τους να αντιλαμβάνονται πέρα από τα όρια της συμβατικής πραγματικότητας. Οι χαρισματικοί και άρα σπάνιοι αυτοί άνθρωποι δεν ευδοκιμούν στην πολιτική. Οι λόγοι είναι ευνόητοι. Εκεί μετράει το ασφαλές αποτέλεσμα, μεταφρασμένο σε άμεση οικονομική μεγέθυνση. Εδώ και τώρα.Η προοπτική της διάρκειας, αλλά και των μέσων κάποιες φορές, αντιμετωπίζονται ως ζητήματα πολυτελείας.Ένα παράδειγμα:Σε μια εμπνευσμένη και τολμηρή ομιλία του για την Κατάσταση του Έθνους, στα τέλη Ιανουαρίου, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Barack Obama, τον οποίο η δυτική συντήρηση θεωρεί αποτυχημένο,υποστήριξε ότι: ‘Η κλιματική αλλαγή είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις επερχόμενες γενεές’.