Η απόκλιση είναι δραματική. Ιστορικά είναι όμως αναπόφευκτη. Με την έναρξη της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης (1880-1940) που περιλάμβανε την καταιγιστική πρόοδο στη χημεία, τη χαλυβουργία, την ηλεκτροτεχνία, την αυτοκινητοβιομηχανία και την παραγωγή οικιακών συσκευών οι βόρειες χώρες, με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο και εν μέρει τη Γαλλία, επένδυσαν πολλαπλάσια στην έρευνα και την παιδεία. Όταν οι βόρειες χώρες διέθεταν περί 3% του ΑΕΠ τους για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, όπως απαιτούσαν οι παραγωγικές διαδικασίες της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης, η Βρετανία, η Γαλλία και ο ευρωπαϊκός νότος, κατέβαλλαν περίπου το ίδιο ποσοστό του ΑΕΠ τους σε τόκους προς τους κεφαλαιούχους. Πιο συγκεκριμένα οι Βρετανοί δαπανούσαν για την παιδεία το 0,7% του ΑΕΠ και οι Γάλλοι το 1%. Ακόμη και το 1945, μέσα στα συντρίμμια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, το 40% των Γερμανών παρακολουθούσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το άντιστοιχο ποσοστό στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν 20% και στη Γαλλία 30%1.
Η πανδημική κρίση θα εντείνει τις διαφορές υπέρ των ανεπτυγμένων δημοκρατιών του βορά. Με τις προαναφερθείσες εξαιρέσεις. Οι λαοί του νότου θα χειραγωγηθούν κατάλληλα και θα αναζητήσουν την παρηγοριά στη θρησκοληψία, στη συνωμοσιολογία και στην ξενοφοβία.
Η φράση στην επικεφαλίδα είναι το ιστορικό συμπέρασμα του νέου βιβλίου του Τομά Πικετί Capital and Ideology, όπως το πρότεινε ο ίδιος στην παρουσίαση της 12ης Φεβρουαρίου 2020.
Παραπομπή:
Thomas Piketty, Kapital und Ideologie, C.H.Beck 2020, s 654-656
Στην πλειοψηφία τους οι κριτικές υποδέχτηκαν τις 1.312 σελίδες του βιβλίου διθυραμβικά. Οι εκδόσεις Harvard University Press (HUP), που ανέλαβαν και την προώθηση στην αγγλική γλώσσα, τόνιζαν μεταξύ άλλων στις 10 Μαρτίου 2020: Capital and Ideology is destined to be one of the indispensable books of our time, a work that will not only help us understand the world, but that will change it.( Το Κεφάλαιο και Ιδεολογία προορίζονται να είναι ένα από τα απαραίτητα βιβλία της εποχής μας. Ένα έργο που όχι μόνο θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον κόσμο, αλλά και που θα τον αλλάξει.)