Η συγκεκριμένη πρόταση προέρχεται από τη λατινική αντίστοιχη suum cuique tribuere [sùum kuìkue tribùere], η οποία αποτελούσε έναν από τους τρείς πυλώνες του ρωμαϊκού δικαίου1, που διαμόρφωσαν τη δυτική και βυζαντινή νομική επιστήμη το αργότερο από την εποχή του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄,483 μ.Χ.-565 μ.Χ. (the law dictionary.org). Από το 1938 έως και το 1945 η εν λόγω έκφραση δέσποζε στην πύλη εισόδου του Στρατοπέδου Συγκέντρωσης Buchenwald (Konzentrationslager Buchenwald), το οποίο απείχε μόλις 5 χλμ από την ιστορική πόλη της Βαϊμάρης. Η περίφημη μάλιστα βαλανιδιά του Γκαίτε βρισκόταν μέσα στην περίμετρο του Στρατοπέδου. Σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό μέσα σ’ αυτό έχασαν τη ζωή τους περίπου 56 χιλιάδες Εβραίοι, Ρόμα, κομμουνιστές, ομοφυλόφιλοι και άλλες κατηγορίες ανεπιθύμητων υπανθρώπων, κατά τη ναζιστική αντίληψη και ορολογία. Πέραν της απόλυτης διαστροφής στη χρήση της συγκεκριμένης περί δικαίου άποψης, κατά ένα ακραία θρασύ κυνισμό, στο KZ Buchenwald η επιγραφή ήταν στραμμένη προς τα μέσα. Οι σχεδόν 250 χιλιάδες άνθρωποι που πέρασαν από εκεί την αντίκρυζαν στο καθημερινό προσκλητήριο ως χλευαστική υπενθύμιση του ότι υφίστανται ότι αξίζουν.
Σε ένα πρόσφατο δημοσίευμά τους οι New York Times σημείωναν ότι The Internet is increasingly Jeff Bezos’s world. Everyone else is just shopping in it. (Το διαδίκτυο γίνεται σταδιακά ο κόσμος του Jeff Bezos. Ο καθένας απλώς ψωνίζει εκεί) Εννοείται ότι στα επεκτατικά επιχειρηματικά σχέδια του οργανισμού δεν μπορεί να αντιτείνει κανείς τίποτε. Η προσπάθεια όμως που γίνεται τελευταία εγείρει κάποιες εύλογες απορίες. Εδώ και κάποια χρόνια ο κολοσσός επιχειρεί να μπει στο χώρο του θεάματος με την online streaming υπηρεσία Amazon Prime. Μετά μια σχετικά επιτυχή κωμική σειρά (Transparent), που ωστόσο απευθύνθηκε σ’ ένα περιορισμένο κοινό, ετοιμάστηκε και προβάλετε μια απαιτητικότερη συνέχεια με τη φιλοδοξία να ανταγωνιστεί στα ίσα τους κορυφαίους στο χώρο. Πιο συγκεκριμένα τις σειρές House of Cards, που διατίθεται μέσω Netflix και Game of Thrones μέσω HBO. Η σειρά ονομάζεται The Man in the High Castle και τα πρώτα της επεισόδια προσφέρονται από τα μέσα του περασμένου μήνα. Η τηλεοπτική μεταφορά βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα από το 1962 του πρόωρα χαμένου Αμερικανού συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Philip K Dick (1928-1982), που είχε γίνει ευρύτερα γνωστός με τα έργα Blade Runner και Minority Report και είχε θεωρηθεί προδρομική μορφή του Cyberpunk. Οι απορίες γεννιούνται απο το θέμα της σειράς, που αντιστρέφει την έκβαση του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Στο The Man in the High Castle εκείνοι που νίκησαν είναι οι Γερμανοί και οι Ιάπωνες, οι οποίοι έχουν διαμοιράσει τις ΗΠΑ μεταξύ τους. Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, από τα Rocky Mountains και μέχρι την ανατολική ακτή κατέχεται από τους ναζί. Ο αστυνομικός Wells εκτελεί ευσυνείδητα τα καθήκοντά του, όπως ευσυνείδητα είχε πολεμήσει και εναντίον αυτών, που τώρα είναι οι προϊστάμενοί του, αν και ο χρόνος έχει αμβλύνει τη μνήμη και δεν θυμάται γιατί ακριβώς είχε πολεμήσει. Στο πέτο της στολής φοράει τον αγκυλωτό αντί για το αστέρι, αλλά έτσι κι αλλιώς από κάποια απόσταση και πέρα φαίνονται ίδια. Ελέγχει έγγραφα πολιτών, αφού αυτή είναι η δουλειά του και είναι τόσο ευγενικός, ώστε να βοηθάει ας πούμε και κάποιους στην αλλαγή ελαστικών ή να προσφέρει ακόμη και το δικό του σάντουιτς, όταν καταλαβαίνει ότι κάποιος μπορεί να το έχει περισσότερη ανάγκη από εκείνον. Λησμόνησε και έτσι συνήθισε και στον καπνό από το κρεματόριο του νοσοκομείου, όπου κάθε Τρίτη αποτεφρώνονται οι σοροί των αναπήρων και των ανιάτων. (Μόνο αυτών;) Δεν τον ενοχλεί πλέον και η στάχτη που κάπου-κάπου κολλάει στο πουκάμισό του, όταν περιπολεί εκεί γύρω. Απλά την τινάζει από πάνω του, όπως με τον ίδιο απλό και φυσικό τρόπο λέει Απαλλάξτε το Κράτος! ο ευπρεπής κ. Wells. Στον καθένα ότι του αξίζει! Μερικές ανώδυνες εκπτώσεις στις ιδεαλιστικές πεποιθήσεις, που έτσι κι αλλιώς για τους περισσότερους έχουν μια διακοσμητική αξία, και η προσαρμογή είναι εύκολη. Ιδιαίτερα αν έτσι προστατεύεται ο μικρόκοσμος και η καθημερινότητά μας.
Το 2012 κυκλοφόρησε στη Γερμανία το βιβλίο του συγγραφέα Timur Vermes με τον τίτλο Er ist wieder da, το οποίο πραγματεύεται τη φανταστική επιστροφή του Α Χίτλερ στη σημερινή πραγματικότητα και σάρωσε. Έως τώρα έχει πουλήσει σχεδόν 1,5 εκατομμύρια αντίτυπα, μεταφράστηκε σε 27 γλώσσες και τον περασμένο Οκτώβριο παρουσιάστηκε και η κινηματογραφική του μεταφορά. Οι αγγλομαθείς μπορούν να το αναζητήσουν υπό τον τίτλο Look Who's Back. Ο Führer επανεμφανίζεται στο σημερινό Βερολίνο, κάπου κοντά στο τελευταίο του καταφύγιο. Αποπροσανατολισμένος αρχικά, διασκεδάζει στη συνέχεια όσους τον συναντάνε, μεταξύ αυτών και έναν τουρκικής καταγωγής πολίτη, εκφωνώντας μεταξύ άλλων και αποσπάσματα από το Mein Kampf. Η σταδιοδρομία του ως κωμικού απογειώνεται. Οι διάφοροι hip ηθοποιοί συνάδελφοί του θεωρούν ότι προσφέρει και μια ευφυή κριτική στο κατεστημένο της ενημέρωσης. Για τους νεαρούς Γερμανούς φαίνεται ότι έχει απομακρυνθεί αρκετά από τα στερεότυπα του παρελθόντος, ώστε να εκλαμβάνεται περισσότερο ως ένας εκκεντρικός και περίεργος τύπος, παρά ως μια θελκτική και επικίνδυνη προσωπικότητα, που θα μπορούσε να παρασύρει.
Σε μια πρόσφατη (2015) βιογραφία του Αδόλφου Χίτλερ, του Καθηγητή της Ιστορίας Thomas Sandkühler, με τίτλο Adolf H, την πρώτη που απευθύνεται σε νέους, παρουσιάζεται μια δημοσκόπηση της δεκαετίας του ’50 και ενώ σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης τα ερείπια κάπνιζαν ακόμη, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες πίστευαν ότι ο Α Χίτλερ θα ήταν ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς ηγέτες της χώρας, αν δεν είχε προκαλέσει τον πόλεμο! Σε μια περυσινή δημοσκόπηση του YouGov στη Γερμανία και στην ερώτηση με ποιόν ή με τι συσχετίζουν σήμερα τη χώρα, ένα 25% απάντησε με τον Führer. Στην ίδια έρευνα ένα 70% απάντησε ότι είναι περήφανο για τη χώρα του. Κι όλα αυτά σε μια χώρα, για την οποία ο Economist σημειώνει ότι If a country can ever be said to be good, Germany today can (αν θα μπορούσε ποτέ μια χώρα να χαρακτηριστεί ως καλή, αυτή σήμερα είναι η Γερμανία)
Αυτά από μόνα τους δεν μπορούν κατ’ ανάγκην να χαρακτηριστούν ως αρνητικά φαινόμενα. Σε συνδυασμό όμως με τα προηγούμενα, που κατά ένα τρόπο επιχειρούν να μας εξοικειώσουν ή και να μας συμφιλιώσουν με τις ρίζες του εγκληματικού και ολέθριου παρελθόντος του πολέμου και του ολοκαυτώματος, είναι επικίνδυνα. Και γίνονται απειλητικά αν αναλογιστούμε, ότι στις 20 Νοεμβρίου 2015 στην Τρίτη Επιτροπή της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που υιοθέτησε ψήφισμα ύστερα από ρωσική πρόταση ενάντια στην ηρωοποίηση (glorification) του ναζισμού, του νεοναζισμού και άλλων πρακτικών που υποβοηθούν την κλιμάκωση σύγχρονων μορφών ρατσισμού, φυλετικών διακρίσεων, ξενοφοβίας και μισαλλοδοξίας σχετιζόμενες με αυτόν, οι περισσότερες χώρες-μέλη της ΕΕ απείχαν, ψελλίζοντας ως αιτιολόγηση ότι κατά τον ίδιο τρόπο θα έπρεπε να καταδικαστεί και ο σταλινισμός! Απείχε και η Ελλάς, της κατά τα άλλα πρώτης φοράς αριστερά και του φόρου τιμής στην Καισαριανή. Πάντα σε συνέχεια της ίδιας στάσης, που είχε τηρήσει η χώρα μας στην ίδια ψηφοφορία και το 2014, της τότε συγκυβέρνησης. Εκείνοι βέβαια της ΝΔ ίσως να δεσμεύονταν και από τις σχέσεις του πολιτικού γενάρχη τους, Κ Καραμανλή, με τους τότε κατακτητές και ειδικά με την ομάδα του Max Merten στη Θεσσαλονίκη.
Στη χώρα μας η κατάσταση είναι προχωρημένη. Καθώς αποδεκατίζεται η μεσαία τάξη, αφανίζεται η πολιτική μεθόριος ανάμεσα στα κοινωνικά άκρα. Ο χώρος δηλαδή που ιστορικά απορροφούσε τους πολιτικούς κραδασμούς, προστατεύοντας τη σταθερότητα του συστήματος, με τις όποιες ατέλειές του. Έτσι όταν, όχι αν, φτάσει η κρίσιμη στιγμή πόσοι θα βρίσκονται εκεί για να υπερασπιστούν την ακροτελεύτια διάταξη2;
Για τη Μητέρα Πατρίδα θα ξεσηκώνονταν πολλοί. Για μια Μητριά Πατρίδα όμως δεν είμαι σίγουρος.
Παραπομπές:
1.Σύμφωνα με τον Ιουστινιάνειο Κώδικα (CorpusΙurisCivilis, Inst 1, 1, 3) οι τρείς πυλώνες του δικαίου συνοψίζονται στα εξής:iuris praecepta sunt haec:honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere (Αυτές είναι οι εντολές του νόμου: να ζει κάποιος ευπρεπώς, να μη βλάπτει άλλους και να παίρνει ότι του αξίζει) Παρόμοιες απόψεις διατυπώνει ο Αριστοτέλης στο έργο του Ἠθικὰ Νικομάχεια (Ε 1131b-1132b) και ο Κικέρωνας στο έργο του De legibus 1, 6-19.
2. 'Αρθρο 120. Ακροτελεύτια διάταξη του Συντάγματος:
1. Tο Σύνταγμα αυτό, που ψηφίστηκε από την E΄ Aναθεωρητική Bουλή των Eλλήνων, υπογράφεται από τον Πρόεδρό της, δημοσιεύεται από τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην Eφημερίδα της Kυβερνήσεως, με διάταγμα που προσυπογράφεται από το Yπουργικό Συμβούλιο και αρχίζει να ισχύει από τις ένδεκα Iουνίου 1975.
2. O σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Eλλήνων.
3. O σφετερισμός, με οποιονδήποτε τρόπο, της λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή διώκεται μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία, οπότε αρχίζει και η παραγραφή του εγκλήματος.
4. H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Eλλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.
