(οὔτε γὰρ πέφυκεν ἀθάνατος ἡμῶν οὐδείς, οὔτ᾿ εἴ τῳ συμβαίη, γένοιτο ἂν εὐδαίμων, ὡς δοκεῖ τοῖς πολλοῖς· κακὸν γὰρ καὶ ἀγαθὸν οὐδὲν λόγου ἄξιόν ἐστιν τοῖς ἀψύχοις, ἀλλ᾿ ἢ μετὰ σώματος οὔσῃ ψυχῇ τοῦτο συμβήσεται ἑκάστῃ ἢ κεχωρισμένῃ. πείθεσθαι δὲ ὄντως ἀεὶ χρὴ τοῖς παλαιοῖς τε καὶ ἱεροῖς λόγοις, οἳ δὴ μηνύουσιν ἡμῖν ἀθάνατον ψυχὴν εἶναι δικαστάς τε ἴσχειν καὶ τίνειν τὰς μεγίστας τιμωρίας, ὅταν τις ἀπαλλαχθῇ τοῦ σώματος· διὸ καὶ τὰ μεγάλα ἁμαρτήματα καὶ ἀδικήματα σμικρότερον εἶναι χρὴ νομίζειν κακὸν πάσχειν ἢ δρᾶσαι, ὧν ὁ φιλοχρήματος πένης τε ἀνὴρ τὴν ψυχὴν οὔτε ἀκούει, ἐάν τε ἀκούσῃ, καταγελῶν, ὡς οἴεται, πανταχόθεν ἀναιδῶς ἁρπάζει πᾶν ὅτιπερ ἂν οἴηται, καθάπερ θηρίον, φαγεῖν ἢ πιεῖν ἢ περὶ τὴν ἀνδραποδώδη καὶ ἀχάριστον, ἀφροδίσιον λεγομένην οὐκ ὀρθῶς, ἡδονὴν ποριεῖν αὑτῷ τοὐμπίμπλασθαι, τυφλὸς ὢν καὶ οὐχ ὁρῶν, οἷς συνέπεται τῶν ἁρπαγμάτων ἀνοσιουργία, κακὸν ἡλίκον ἀεὶ μετ᾿ ἀδικήματος ἑκάστου, ἣν ἀναγκαῖον τῷ ἀδικήσαντι συνεφέλκειν ἐπί τε γῇ στρεφομένῳ καὶ ὑπὸ γῆς νοστήσαντι πορείαν ἄτιμόν τε καὶ ἀθλίαν πάντως πανταχῇ1.)
Σύμφωνα με τον Κινέζο στοχαστή Yi Bing Xunzi υπάρχουν τρείς τρόποι να υποτάξεις τους ανθρώπους: με την αρετή, με τη βία και με τον πλούτο2. Ο Xunzi, που έζησε τον 3ο αι. π.Χ., θεωρείται ένας από τους τρεις σημαντικότερους διανοούμενους στην πνευματική ιστορία της Κίνας και εξηγητής του Κομφούκιου.
Παραπομπές:
1. For by nature none of us is immortal, and if any man should come to be so he would not be happy, as the vulgar believe; for no evil nor good worthy of account belongs to what is soulless, but they befall the soul whether it be united with a body or separated therefrom. But we ought always truly to believe the ancient and holy doctrines which declare to us that the soul is immortal and that it has judges and pays the greatest penalties, whensoever a man is released from his body; wherefore also one should account it a lesser evil to suffer than to perform the great iniquities and injustices.1 But to these doctrines the man who is fond of riches but poor in soul listens not, or if he listens he laughs them (as he thinks) to scorn, while he shamelessly plunders from all quarters everything which he thinks likely to provide himself, like a beast, with food or drink or the satiating himself with the slavish and graceless pleasure which is miscalled by the name of the Goddess of Love.
2. Στο Zhao Tingyang, Alles unter dem Himmel, s. 251.