Από την άλλη μεριά οι εμπειρίες της ζωής του τον είχαν κάνει ωμό ρεαλιστή, στα όρια του  κυνισμού. Ήξερε ότι αρκετές, αν όχι τις περισσότερες φορές, "το πλεονέκτημα της καλής καρδιάς" ήταν ο μανδύας που έκρυβε τις ανάγκες των αδύναμων και των νωθρών. Οι αδύναμοι που δεν αποδέχονταν την κατάστασή τους πάλευαν να την αλλάξουν. Ήταν πολύ περήφανοι για να κλαίνε τη μοίρα τους, εκλιπαρώντας για ελεημοσύνες.

Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που επειδή πίστευαν ότι τα συναισθήματα ήταν αξίες, γίνονταν καλύτεροι από όσο θα έπρεπε να είναι. Αλλά κι αυτοί κινδύνευαν από την αθόρυβη αυταρέσκεια που προκαλούν ο οίκτος και το έλεος. Οι πιο πολλοί από εκείνους που πίστευαν ότι τα συναισθήματα ήταν αξίες γινόντουσαν απλώς υστερικοί. Για να διασκεδάσει μάλιστα τις κληρονομημένες και ανώφελες ηθικές αναστολές του επικαλούνταν τα ψυχρά συμπεράσματα της επιστήμης. Αναλογίζονταν τις πολύπλοκες σημασίες δυσνόητων εννοιών, όπως της εντροπικής βαρύτητας: Όσο αληθινό είναι ότι το Α προκαλεί το Β, άλλο τόσο αληθινό είναι ότι κάποιες φορές το Β προκαλεί το Α.* Δεν ήταν εύκολες οι προβολές. Είχε να παλέψει με στερεότυπα και δεισιδαιμονίες. Απαξίωνε το είδος του. Τον διευκόλυνε η αποταγή από την κοινωνία. Τον παρηγορούσε το ότι διάνοιες, όπως ο Νεύτωνας και ο Άινσταϊν είχαν περιοριστεί από τις προκαταλήψεις τους και αρνούνταν να δεχτούν ακόμη και συμπεράσματα που συνεπάγονταν από τα επιτεύγματά τους. Ο πρώτος δεν αποδέχτηκε ποτέ την απουσία απόλυτης θέσης στο χώρο, γιατί τότε που βρίσκονταν ο θεός. Ο δεύτερος απέρριπτε την ύπαρξη των μαύρων τρυπών και της τυχαιότητας, διότι ο θεός δεν έπαιζε ζάρια.         

Η κόρη μου πάντα αγαπούσε τα ζώα, είπε η μητέρα. Μια και το μετάξι που τα μικρά αυτά ζώα φτιάχνουν ενδιαφέρει τις γυναίκες, θα σας ζητούσα την άδεια να έλθουμε στο Σεβεράκ και να δείξετε στην Καμίλ μου πως γίνεται η συγκομιδή του. Η Καμίλ είναι τόσο έξυπνη που θα καταλάβει αμέσως ό,τι θα της πείτε. Μήπως δεν κατάλαβε μέσα σε μια μέρα το θεώρημα της υποτείνουσας;

Η φράση αυτή έκλεισε θριαμβευτικά τη συζήτηση μεταξύ του κυρίου ντε Σεβεράκ και της κυρίας Μπροσάρ, μετά την ανάγνωση του Λισιέν.**

*If different geometric arrangements are superposed, as entropic gravity requires, it can therefore sometimes happen that the statements "A causes B" and "B causes A" are both true. The Economist, August 28th 2021, p. 64.

**Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Χαμένες Ψευαισθήσεις, Σελ.99.

#Gravity #entropicgravity #PoliticsLive