Στο κατεχόμενο Παρίσι, ένας αξιωματικός της Γκεστάπο εισβάλει στο διαμέρισμα του Πικάσο, δείχνει μια φωτογραφία της τοιχογραφίας Guernica και ρωτάει τον δημιουργό: Εσείς το κάνατε αυτό; Όχι, του απαντάει ο Πικάσο: Εσείς το κάνατε.
Σύμφωνα με τον Guardian (26.3.2009) το περιστατικό συνέβη πραγματικά. Η σειρά του National Geographic την συμπερίλαβε στο βιογραφικό αφιέρωμά της στον Pablo Picasso στη σειρά Genius.
(Μπορείτε να παρακολουθήσετε το απόσπασμα στο video που επισυνάπτεται στο τέλος της ανάρτησης)
Ο βομβαρδισμός της Guernica πραγματοποιήθηκε από τους Γερμανούς ναζί και τους Ιταλούς φασίστες στις 26 Απριλίου 1937 στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Η Γκουέρνικα ή Γκερνίκα ήταν βασκική πόλη στον Βισκαϊκό Κόλπο και επίσης προπύργιο των δημοκρατικών δυνάμεων κατά του Στρατηγού Φράνκο. Για τον αριθμό των αμάχων νεκρών, που υπολογίζονται από 170 έως 300, υπάρχουν ακόμη διχογνωμίες. Σ’ αυτήν την αεροπορική επιχείρηση εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η τακτική carpet bombing. Εγκαινιάζονταν όμως και ο δρόμος για την εφαρμογή της μεθόδου moral bombing, που εφαρμόστηκε εκτενώς από τότε και είχε ως στόχο τον βομβαρδισμό αμάχων με σκοπό την κάμψη του ηθικού του πληθυσμού.
Ο Στρατηγός Μίλερ, τον οποίο αναφέρει ο Πικάσο για να προειδοποιήσει τον αξιωματικό, ήταν ο Heinrich Müller, Αρχηγός της Γκεστάπο. Πριν και σ’ όλη τη διάρκεια του Β΄Π.Π. ο “Gestapo Müller” υπήρξε κατάσκοπος των Σοβιετικών. Τα ίχνη του χάθηκαν μετά την 1 Μαΐου 1945, οπότε και τον είδαν για τελευταία φορά στο Führer Bunker στο Βερολίνο. Είναι ο μοναδικός υψηλόβαθμος της ναζιστικής ιεραρχίας για του οποίου τη δράση ή το θάνατο μετά τον πόλεμο δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες πληροφορίες. Οι φήμες ποικίλουν. Υποστηρίχτηκε (Johannes Tuchel) ότι το πτώμα του βρέθηκε σε ομαδικό τάφο στο Κέντρο του Βερολίνου τον Αύγουστο του 1945. Άλλοι (Ian Sayer) πιστεύουν ότι διέφυγε στη Δύση όπου δραστηριοποιήθηκε ως σύμβουλος της αμερικανικής στρατιωτικής αντικατασκοπείας (CIC).
Οι συνειρμοί στην ιστορία δεν είναι ούτε σκόπιμοι ούτε τυχαίοι. Είναι αναπόφευκτοι*. Σ' αυτούς ακριβώς τους συνειρμούς εδραιώνεται η αναντικατάστατη αξία της ιστορίας. Η επιβαλλόμενη τήρηση των αναλογιών δεν αφαιρεί τίποτα από τη χρησιμότητα τους, όταν είναι εύστοχοι. Επίσης μια μέτρια υπερβολή εξάπτει το ενδιαφέρον. Το αν προκαλούν θλίψη, οργή ή προσβάλλουν είναι θέμα κοινωνικής συναίσθησης και πνευματικής ηλικίας. Ούτως ή άλλως κάποιοι άνθρωποι δεν ωριμάζουν ποτέ. Πάντα θα απορούν και θα εκπλήσσονται.
(*Η απάντηση του Δ. Κουτσούμπα που έχω υπόψη μου είναι νοηματικά όμοια, αν και προδρομική, με εκείνην που έδωσε ο Georges Danton στις 10 Αυγούστου 1792 στον Λουδοβίκο ΙΣΤ΄. Όταν ο Γάλλος βασιλιάς ζήτησε από την Επαναστατική Επιτροπή να σιωπήσει το πλήθος που ήταν έτοιμο να εισβάλει στο ανάκτορο των Βερσαλλιών εκείνος απάντησε ψυχρά και λακωνικά: Ο εξεγερμένος λαός αποσύρει όλες τις εξουσίες και τις παίρνει πάνω του. Louis Madelin,The French Revolution,1926, p. 267.)