"Για να διαβάζετε την δημοσίευση μου, έχω φύγει για κάπου καλύτερα ή και για το πουθενά". Τη συγκλονιστικότερη στιγμή που ζούμε συνειδητά, τη στιγμή που μας αγγίζει ο θάνατος, ο πιο αφοσιωμένος και αδέκαστος σύμβουλος και σύντροφός μας, ο Αλέξανδρος δίνει ένα τελευταίο, ίσως το σημαντικότερο, μάθημα: διδάσκει θάρρος κι αξιοπρέπεια. Δεν καταδέχτηκε τις “μάταιες ελπίδες”, δεν παρασύρθηκε στων “δειλών τα παρακάλια και παράπονα”. “Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος”. Αν και νωρίς – πολύ νωρίς - έφυγε πλήρης: “σαν πού ταιριάζει - σ' όποιον - αξιώθηκε”*.
Όταν σε μια τέτοια στιγμή ο Αλέξανδρος μιλάει για το “πουθενά”, αφήνει σ’ εμάς “το καλύτερα”. Σαν παρηγοριά. Μια άλλη λέξη για την παρηγοριά είναι το παραμύθημα.
Για τους Έλληνες φυσιοκράτες, που χάρηκαν** και ύμνησαν καθετί ζωντανό και πολύχρωμο στο παρόν, η σοφία ήταν ένας συνδυασμός θεωρίας και πράξης. Γι’ αυτούς τους Έλληνες θεωρία ήταν η θέαση του φυσικού κόσμου, δηλαδή η κατανόησή του ως της μοναδικής αλλά και πολύπτυχης πραγματικότητας, και η ενσωμάτωσή τους σ’ αυτόν με σκοπό μια όσο είναι δυνατό πιο αδιατάρακτη συνύπαρξη χωρίς ψευδαισθήσεις. Δηλαδή μιας συνύπαρξης που δεν απέκλειε την τυχαιότητα και το αναπάντεχο, χωρίς να τα αποδίδει σε εξωλογικές εύνοιες ή δυσμένειες.
Το ότι ο Αλέξανδρος Νικολαΐδης δεν διαμαρτυρήθηκε ποτέ για τη μοίρα του τον κάνει όχι μόνο γενναίο. Γενναίος είναι όποιος δε μέμφεται, δε φθονεί και κυρίως δε ζει σε βάρος άλλων. Τον κάνει ακόμη περισσότερο έναν βαθιά φιλοσοφημένο, δηλαδή έναν μετρημένο και άρα προσγειωμένο, άνθρωπο.
Η λέξη Μοίρα***, για την κατηγορία των Ελλήνων που προσδιορίζονται εδώ, δεν χρησιμοποιείται ποτέ για να εκφράσει την πίστη στην αιτιοκρατία και μάλιστα στην απόλυτη. Δηλαδή η έννοιά της εμπεριέχει το απροσδόκητο. Η απόδοση ή η σύγχυση της λέξης Μοίρα με το Πεπρωμένο είναι λανθασμένη και έτσι ακατάλληλη.
Μετρημένο κάνει τον Αλέξανδρο η “συγγένεια” των λέξεων μέτρο και μοίρα. Οι δύο λέξεις δεν είναι ομόρριζες. Ωστόσο είναι η χρήση και όχι η ετυμολογία που δίνουν σε μια λέξη τη σημασία της.
*Οι προτάσεις σε εισαγωγικά είναι από το ποιήμα "Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον" του Κ.Π. Καβάφη, 1910-1911.
**Τίποτα δεν είναι πιο ξένο προς την αυθεντική ελληνική διανόηση από τον δυϊσμό πνεύματος και ύλης και των περιορισμών που αυτός επέβαλε ως προαπαιτούμενων για τις φρούδες προσδοκίες "σωτηρίας" της ψυχής. Ο ασκητισμός υπήρξε και παραμένει ολότελα ασυμβίβαστος με τη φύση του Έλληνα. Ο Έλληνας την καταπίεση και τον περιορισμό των φυσικών σωματικών αναγκών την ξέρει μονάχα από την άποψη της σκληραγωγίας, που για σκοπό έχει μιαν ανώτερη κυριαρχία και αποδοτική ικανότητα του σώματος. (Τσέλλερ - Νέστλε, Ιστορία της Ελληνικής Φιλοσοφίας, Σελ.403.)
***Στην κυριολεκτική της έννοια την εποχή του Ομήρου, ο οποίος δεν σκέφτονταν αφηρημένα, η λέξη μοίρα δήλωνε το μερίδιο κάποιου - το οφειλόμενο μερίδιό του – τροφής σε συμπόσιο, κληρονομιάς, των πραγματικών αγαθών γενικά τα οποία αποτελούν πλούτο στην ομηρική κοινωνία. Στην πραγματικότητα αυτό σήμαινε τη μοίρα της τιμής κάποιου, δηλαδή τη θέση του στην κοινωνία.
(Τα περί Μοίρας στο: A.W.H. Adkins, Moral Values and Political Behaviour in Ancient Greece, 1972, p.p. 11, 17 & 46)