Μερικές φορές, αν είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου, οι μεγαλύτερες εμπνεύσεις στη ζωή σου δεν προέρχονται από τους έντιμους μέντορές σου. Προέρχονται από τα τελείως δυστυχή και συναισθηματικά καταστραμμένα αποβράσματα. Από αυτά τα ιδιοτελή καθάρματα που περιφρονάς και κλωτσάς σ' όλη σου τη ζωή. Γιατί στο τέλος γίνεσαι σαν αυτά που πολεμάς.
Όταν όλα πάνε κατά διάολου υπάρχει μια διεστραμμένη ευχαρίστηση στο να θες να κάνεις το ίδιο. Είναι η μόνη δύναμη που σου έχει απομείνει.
Στο τελευταίο έργο του, τους Νόμους, από το οποίο πλέον έχει απαλείψει τον Σωκράτη και τις προτροπές του για αρετή που πάσχιζε να πείσει πως η καλοσύνη και η ευτυχία πάνε μαζί,ο Πλάτωνας ανασκευάζει. Τώρα παραδέχεται πως αυτό με "την καλοσύνη και την ευτυχία που πάνε μαζί" είναι: το πιο ωφέλιμο ψέμα που ειπώθηκε ποτέ1.
Στους Νόμους η αρετή του κοινού ανθρώπου δεν στηρίζεται στη γνώμη (< γνώση) ή ακόμη στον ορθό λόγο, αλλά στη δύναμη της συνήθειας2 με την οποία το άτομο αναγκάζεται ( ή βολεύεται με το) να δέχεται ορισμένες “ωφέλιμες” δοξασίες και να ενεργεί σύμφωνα μ’ αυτές.
Στο κάτω κάτω, λέει ο Πλάτωνας, αυτό δεν είναι και πολύ δύσκολο: οι άνθρωποι που πιστεύουν στον Κάδμο και στα δόντια του δράκου μπορούν να πιστέψουν οτιδήποτε3.
Παραπομπές:
1. Νόμοι, 663 D.
2. Νόμοι, 653 B.
3. Νόμοι, 664 A.