Μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του Ρισελιέ*, ο πάπας Ουρβανός VIII λέγεται ότι είπε: Αν υπάρχει Θεός, ο καρδινάλιος Ρισελιέ θα 'χει για πολλά να δώσει λόγο. Αν όχι...πέρασε μια πετυχημένη ζωή**.
* O Armand Jean du Plessis, cardinal-duc de Richelieu et de Fronsac πέθανε στις 4 Δεκεμβρίου του 1642. Το βασικό πολιτικό δόγμα του Ρισελιέ, ο οποίος υπήρξε ένα πρότυπο για τον Κίσινγκερ, συνοψίζεται στην άποψη πως: " Ο άνθρωπος είναι αθάνατος, η σωτηρία του βρίσκεται στον άλλο κόσμο. Το κράτος δεν έχει αυτό το στοιχείο αθανασίας, η σωτηρία του είναι ή τώρα ή ποτέ." Με άλλα λόγια, λέει ο Κίσινγκερ, τα κράτη δεν πιστώνονται σε κανέναν κόσμο με τις καλές τους πράξεις. Ανταμείβονται μόνο για τη δύναμη που έχουν να πράττουν το αναγκαίο.***
Οι απόψεις αυτές, που συνιστούν την ουσία του όρου Realpolitik, επαναλαμβάνουν τον Θουκυδίδη: Δυνατὰ δὲ οἱ προύχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσιν. [ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύνατος υποχωρεί όσο του το επιβάλλει η αδυναμία του1. 5.89.1]. Και επίσης: ἡγούμεθα γὰρ τό τε θεῖον δόξῃ τὸ ἀνθρώπειόν τε σαφῶς διὰ παντὸς ὑπὸ φύσεως ἀναγκαίας, οὗ ἂν κρατῇ, ἄρχειν· καὶ ἡμεῖς οὔτε θέντες τὸν νόμον οὔτε κειμένῳ πρῶτοι χρησάμενοι, ὄντα δὲ παραλαβόντες καὶ ἐσόμενον ἐς αἰεὶ καταλείψοντες χρώμεθα αὐτῷ, εἰδότες καὶ ὑμᾶς ἂν καὶ ἄλλους ἐν τῇ αὐτῇ δυνάμει ἡμῖν γενομένους δρῶντας ἂν ταὐτό. [Από ό,τι μπορεί κανείς να εικάσει για τους θεούς και από ό,τι είναι βέβαιο για τους ανθρώπους, πιστεύομε ότι και οι θεοί και οι άνθρωποι ακολουθούν πάντα έναν απόλυτο νόμο της φύσης, να επιβάλλουν πάντα την εξουσία τους αν έχουν τη δύναμη να το επιτύχουν. Τον νόμο αυτόν ούτε τον θεσπίσαμε, ούτε τον εφαρμόσαμε εμείς πρώτοι. Τον βρήκαμε να ισχύει και τον ακολουθούμε, όπως θα τον ακολουθούν αιώνια όσοι μας διαδεχθούν και ξέρουμε καλά ότι κι εσείς και οποιοιδήποτε άλλοι θα κάνατε τα ίδια αν είχατε την δύναμή μας2. 5.105.2]
**Louis Auchincloss, Richelieu, 1972, p. 256. Στο Henry Kissinger, Διπλωματία, σελ. 67. ***, Henry Kissinger, Διπλωματία, σελ. 70.
Παραπομπές:
1. the strong do what they can and the weak suffer what they must.
2. Of the gods we believe, and of men we know, that by a necessary law of their nature they rule wherever they can. And it is not as if we were the first to make this law, or to act upon it when made: we found it existing before us, and shall leave it to exist for ever after us; all we do is to make use of it, knowing that you and everybody else, having the same power as we have, would do the same as we do.