Ο Ναπολέων είχε πολύ δίκιο που φίμωσε τον τύπο. Στοιχηματίζω ότι κάτω από μια κυβέρνηση ανεβασμένη απ’ αυτές οι εφημερίδες της αντιπολίτευσης θα επιτίθενταν ζωηρά για τους ίδιους λόγους και με τα ίδια άρθρα με τα οποία γράφουν σήμερα κατά του ίδιου του βασιλιά, της ίδιας κυβέρνησης, τη στιγμή που δε θα τους αναγνώριζε αυτό που είχαν κάνει. Όσο γίνονται παραχωρήσεις στους δημοσιογράφους, τόσο πιο απαιτητικές γίνονται οι εφημερίδες. Οι καθιερωμένοι δημοσιογράφοι θ’ αντικατασταθούν από άπληστους και φτωχούς δημοσιογράφους. Το κακό είναι αγιάτρευτο. Ολοένα κακοφορμίζει, ολοένα θα γίνεται πιο απαιτητικό κι όσο το κακό θα μεγαλώνει, τόσο θα γίνεται ανεκτό, έως τη μέρα που η σύγχυση θα εισβάλει στις εφημερίδες λόγω της απληστίας τους, όπως έγινε στη Βαβυλώνα. Ξέρουμε όλοι, όσο υπάρχουμε, πως οι εφημερίδες πηγαίνουν πιο πέρα από τους βασιλιάδες σε αχαριστία, πιο πέρα κι απ’ το πιο βρώμικο εμπόριο σε κερδοσκοπία και λογαριασμούς, πως καταστρέφουν τη διάνοιά μας πουλώντας κάθε πρωί τα 3/6 του εγκεφάλου τους. Αλλά εδώ θα τα γράψουμε όλα, σαν τους ανθρώπους που εκμεταλλεύονται ένα ορυχείο υδραργύρου ξέροντας πως θα πεθάνουν εκεί. Να, εκεί πέρα, δίπλα στην Κοραλία ένας νεαρός…πως τον λένε; Λισιέν! Είναι ωραίος, είναι ποιητής και, το σημαντικότερο γι’ αυτόν, πνευματικός άνθρωπος. Ε, ωραία! Θα μπει σε μερικά απ’ αυτά τα καταγώγια* της σκέψης που λέγονται εφημερίδες, θα ρίξει σ’ αυτές τις πιο καλές ιδέες του, εκεί θα καταστρέψει το μυαλό του, εκεί θα διαφθείρει την ψυχή του, εκεί θα εκθέσει τις ανυπόγραφες προστυχιές του, που σ’ αυτό τον πόλεμο των ιδεών θ’ αντικαταστήσουν τα στρατηγήματα, τις κλοπές, τις πυρκαγιές, τις μεταστροφές της γνώμης στον πόλεμο των πληρωμένων. Όταν κι αυτός, όπως χιλιάδες άλλοι, θα έχει καταναλώσει ένα μέρος από την ιδιοφυία του προς όφελος των μετόχων, αυτοί οι έμποροι του δηλητηρίου θα τον αφήσουν να πεθάνει από την πείνα όταν διψάσει και από τη δίψα όταν πεινάσει.

Αποσπάσματα από το έργο: Χαμένες ψευδαισθήσεις, 1837-1843. Σελ. 306-309. Ονορέ ντε Μπαλζάκ, 1799-1850.

* Καταγώγιο, το: χαρακτηρισμός κακόφημου κέντρου, υπόγειου συνήθ. χώρου όπου συχνάζουν άνθρωποι του υποκόσμου: Είναι άνθρωπος των καταγωγίων, που συχνάζει σε καταγώγια και με επέκταση, άνθρωπος πολύ χαμηλού ηθικού επιπέδου. Πύλη για την ελληνική γλώσσα. Λεξικό της κοινής νεοελληνικής.