Και από τη μια μεριά υπάρχει η αναμφισβήτητη γοητεία των μαθηματικών. Η σαγήνη των μαθηματικών γίνεται ακαταμάχητη και εξαιτίας της αδυναμίας μας να συμφιλιωθούμε με τη ρευστή και πρόσκαιρη φύση μας. Αυτή η υπαρξιακή αγωνία υποδαυλίζει και καθοδηγεί τη φιλόδοξη, ίσως και υπερφίαλη απαίτηση μας όχι απλώς να βελτιώσουμε τις συνθήκες της ζωής μας, αλλά να εξηγήσουμε τίποτα λιγότερο από το ίδιο το Σύμπαν και τις Απαρχές της Δημιουργίας.
Από την άλλη μεριά υπάρχουν οι ανθρώπινες δυνατότητες κατανόησης, επαλήθευσης και των εφαρμογών. Ανάμεσα σ’ αυτά υπάρχει αυτό που ονομάστηκε λογικισμός (rationalism). Δηλαδή η σκέψη που είναι σχολαστικά προσανατολισμένη στους κανόνες της τυπικής λογικής, αγνοώντας, ενδεχομένως, το ίδιο της το αντικείμενο ή άλλους παράγοντες που θα έπρεπε επίσης να λαμβάνονται υπ’ όψιν.
Η Sabine Hossenfelder βλέπει κριτικά τη θεωρητική αλήθεια των μαθηματικών: Το πρόβλημα είναι πως εμείς οι φυσικοί εκπαιδευόμαστε στο να πιστεύουμε ότι οι μαθηματικοί τύποι περιγράφουν την πραγματικότητα. Η πειστικότητα αυτών των θεωριών συνεπάγεται από το ότι όλα αυτά τα πράγματα, όπως οι Παράλληλοι Κόσμοι και ο Χρόνος πριν τον Χρόνο, μπορούν να υπολογιστούν. Ωστόσο, επειδή τα μαθηματικά επιτρέπουν τέτοιες τρελές πτυχές της πραγματικότητας, δεν σημαίνει πως υπάρχουν κιόλας. Μπορεί να είναι διεγερτικά ενδιαφέρον σ' ένα ποτήρι κρασί να μιλάμε για τα αντίγραφά μας σε άλλα σύμπαντα, αλλά μη μου πείτε πως αυτό είναι πλέον επιστήμη4. Εννοείται πως η ίδια, αν και γνωρίζει τη συνεχόμενη διαστολή του Σύμπαντος, αμφισβητεί και τη Θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) καθώς οι παραδοχές και κατ' επέκταση οι υποθετικοί νόμοι που την περιγράφουν καταρρέουν στις συνθήκες της Ανωμαλίας που προβλέπουν.
Η Sabine Hossenfelder είναι φυσικός και εργάζεται στο Κέντρο Μαθηματικής Φιλοσοφίας (Zentrum für Mathematische Philosophie) του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Η Μαθηματική Φιλοσοφία επεξεργάζεται οντολογικά και επιστημολογικά ζητήματα, όπως και τη σχέση των μαθηματικών με την απτή πραγματικότητα.
Τα βιβλία της Lost in Math: How Beauty Leads Physics Astray, 2018 και Existential Physics: A Scientist's Guide to Life's Biggest Questions, 2022, γνώρισαν σημαντική επιτυχία. Το κανάλι της στο YouTube: Science without the gobbledygook έχει περί τους 800 χιλιάδες συνδρομητές.
Παραπομπές:
1. Φίληβος, 21 DE.
2. Πολιτεία, 486 Α.
3. The Economist, April 9th-15th 2022, Science and philosophy. Time v the machine, p. 66-67.
4. Der Spiegel, Nr.11/11.3.2023, s. 98-99.