Ίσως ακούγονται υπερβολικά ή πομπώδη. Η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία και η άρνησή της οδηγεί στο σκοταδισμό. Η ταχύτητα διάδοσης των smartphones έχει ξεπεράσει οτιδήποτε έχει προηγηθεί, συμπεριλαμβανομένων και των κινητών τηλεφώνων. Σύμφωνα με έγκυρες έρευνες σχεδόν οι μισοί ενήλικες, δηλαδή 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, διαθέτουν ανάλογη συσκευή και το ποσοστό εκτιμάται ότι τα φτάσει στο 80% έως το κοντινό 2020. Θα ήταν απλουστευτικό, αν όχι αφελές, να θεωρήσει κάποιος ότι όλο αυτό είναι αποτέλεσμα επιτυχούς marketing.Η διείσδυσή τους ακόμη και στις πιο ιδιωτικές πτυχές της προσωπικής ζωής των χρηστών υπερακοντίζει τις δυσοίωνες προβλέψεις του George Orwell(1984). Με τη θεμελιώδη όμως διαφορά ότι αυτό που συμβαίνει γίνεται με την ελεύθερη βούλησή μας. Πως αλλιώς εξηγείται το γεγονός ότι 80% των χρηστών δηλώνει ότι ελέγχει στη συσκευή για μηνύματα και ειδοποιήσεις 15 λεπτά αφότου ξυπνήσει το πρωί και το επαναλαμβάνει τακτικά κι αδιαλείπτως μέχρι να κοιμηθεί. Ένα ποσοστό μάλιστα 10%, προφανώς πιο προχωρημένων, παραδέχονται ότι παρακολουθούν την οθόνη περιστασιακά και κατά τη διάρκεια του έρωτα. Η μέση διάρκεια χρήσης στην Ευρώπη και την Αμερική πλησιάζει τις δύο ώρες ημερησίως, με αυξανόμενη τάση, κάνοντας τους ψυχολόγους να μιλάνε για εξάρτηση. (The Economist, Feb 28 2015).Το περιορισμένο μέγεθος, η γεωγραφική κάλυψη σήματος και η απλότητα στη χρήση, έχουν καταστήσει τα συγκεκριμένα εργαλεία τους πρώτους, πραγματικά όμως, προσωπικούς υπολογιστές. Ακόμη και τα βασικά μοντέλα, με κόστος στα 40$,υπερβάλουν σε δυνατότητες τις μονάδες που διέθετε η NASA το1969, όταν έστελνε τους πρώτους ανθρώπους στο φεγγάρι. Παράλληλα το τίμημα ασύρματης μεταφοράς δεδομένων ενός megabyte από τα 8$ πριν μια δεκαετία, έχει πέσει στα λίγα cents και μειώνεται περαιτέρω.Οι ταχύτητες φόρτωσης δεδομένων έχουν αυξηθεί κατά 12 χιλ φορές. Σύμφωνα με την Boston Consulting Group οι επενδύσεις στις υποδομές και στην έρευνα για το διάστημα 2009-13 έφτασαν στα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια, ο κλάδος προσελκύει τα δυνατότερα μυαλά και οι ΗΠΑ βρίσκονται στην πρωτοπορία. Το γεγονός είναι αναπόφευκτο, αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι η Αμερική διαθέτει το 3% του ΑΕΠ στην παιδεία και την έρευνα, όταν το αντίστοιχο μέγεθος στην ΕΕ, της οποίας το ΑΕΠ είναι περίπου ισοδύναμο βρίσκεται στο 1%. Στη χώρα μας τόσο οι συντηρητικοί προπαγανδιστές του λιγότερου κράτους, όσο και οι προοδευτικοί επικριτές του φιλελευθερισμού μάλλον αγνοούν, ή ακόμη χειρότερα αποκρύπτουν,ότι στην Αμερική η βασική πηγή χρηματοδότησης για την ανάπτυξη πρωτοποριακών τεχνολογιών, που έκανε δυνατές μεταξύ άλλων και τις παραπάνω εφαρμογές, προέρχεται από την αμερικανική κυβέρνηση στο 57%. Το 25% αντλείται από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια. Στο υπόλοιπο 18% μετέχουν οι επιχειρήσεις (Πηγή: National Science Foundation,2012). Όμως η πορεία στο μέλλον περνάει μέσα από τη δημιουργική καταστροφή και δεν είναι απρόσκοπτη.Ο σκεπτικισμός για τον όμορφο νέο κόσμο ξεκινάει από τις απειλές κατά της ιδιωτικότητας. Οι πανταχού παρούσες συσκευές λειτουργούν αμφίδρομα. Η χρήση παρέχει κάθε είδους πληροφορίες για τον χρήστη. Ο γενικός διευθυντής της Google, Erick Schmidt, θέτει τα πράγματα με αφοπλιστική, όσο και ωμή ειλικρίνεια: ‘αν θέλετε κάτι να παραμείνει κρυφό, μην το κάνετε’. Ο Γερμανός κοινωνιολόγος και συγγραφέας Harald Welzer, γνωστός για τις μελέτες του σε θέματα πολιτικού ολοκληρωτισμού προειδοποιεί: ‘οι σύγχρονες δικτατορίες δεν θα έρθουν με βηματισμό χήνας. Θα επικρατήσουν αθόρυβα μέσα από το διαδίκτυο και τη διείσδυση στα προσωπικά δεδομένα. Ο ολοκληρωτισμός πάντα επιβάλλονταν μέσα από τον έλεγχο της ιδιωτικότητας’. Το αργότερο μετά τις αποκαλύψεις του Edward Snowden έγινε σαφές ότι ο προηγούμενος πειρασμός ακόμη και για τις δημοκρατικές εξουσίες είναι ακαταμάχητος. Για τις αυταρχικές δεν χρειάζεται να γίνεται λόγος: είναι ο παράδεισος. Ίσως όμως και όχι: τα γεγονότα στις πλατείες Tahrir, Maidan,Civic, Zuccotti και στους δρόμους του Ferguson δείχνουν τις δυνατότητες και τις προοπτικές ελέγχου, αντίδρασης και οργάνωσης των πολιτών έναντι των κατεστημένων μηχανισμών επιβολής. Ο Λαός και ειδικότερα οι Πολίτες παύουν να είναι κεντρικά κατευθυνόμενες μάζες. Η δυναμική της χειραφέτησης απαξιώνει οργανωτικούς θεσμούς, όπως κόμματα, ενώσεις, συλλόγους, που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την καθοδήγηση των κοινωνικών ομάδων ως εφαλτήρια προσωπικής ανάδειξης επιτηδείων. Δεν χρειάζεται να επιμένω ιδιαίτερα στις διαβρωτικές επιδράσεις της σιωπηλής ανατάραξης στους εργολάβους και τους μεσίτες της ενημέρωσης: όσα χρέη κι αν τους διαγράψουν, όση φορολογική ασυλία κι αν απολαμβάνουν, η απαξίωση και το τέλος τους έχουν κλειδώσει. Τα χαζοχαρούμενα χαχανητά, η συγκαλυμμένη χαιρεκακία και το γλοιώδες προσκύνημα δεν πουλάνε πλέον. Οι ‘μάζες’ μπορούν να βρουν κι αλλού σκουπίδια. Δεν έχουν ανάγκη τα δελτία της παρακμής και τις σπουδαιογέλοιες εκπομπές με τα περιορισμένα ελληνικά, τα πολιτικά ζόμπι και τους αυτοαποκαλούμενους ειδικούς. Τα ίδια ισχύουν και για τα έντυπα μέσα. Όποιος έχει τη δυνατότητα, και πολλοί την έχουν πλέον, να περιηγηθεί στο διεθνή τύπο θα αντιληφθεί στην πράξη τι εννοώ.Εκεί όμως όπου η επενέργεια της δημιουργικής καταστροφής είναι εμφανέστερη είναι η οικονομία.Οι επιδόσεις εταιριών, όπως η Amazon, η Uber, η Airbnb είναι μόνο μερικές και ενδεικτικές του νέου τοπίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου οικονομικών (BBC 2012) τα ρευστά διαθέσιμα της Apple το 2011, έχοντας φτάσει στα 76, 4 δισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνούσαν τα αντίστοιχα της εν λόγω υπηρεσίας, που το ύψος τους ήταν λίγο παραπάνω από τα 73 δισεκατομμύρια. Κλείνοντας μια επιβεβαίωση της γνωστής σουρεαλιστικής άποψης, ότι η ζωή αντιγράφει την τέχνη: στη μακροβιότερη και επιτυχέστερη τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας, Doctor Who του BBC, που είχε ξεκινήσει το 1963 εμφανίζονταν κάτι εξωγήινοι τύποι, οι Ood, που προσπαθούσαν να αποδράσουν από τον κόσμο τους και ήταν προικισμένοι με έναν εγκέφαλο στο οκταποειδές κεφάλι τους και έναν άλλο που τον κρατούσαν στο χέρι τους. Όλοι αυτοί επικοινωνούσαν τηλεπαθητικά με έναν τρίτο εγκέφαλο, που τους συντόνιζε.