Αργά ή γρήγορα η Ελλάδα θα έπρεπε να αναδιπλωθεί. Η αναδίπλωση είναι η πιο δύσκολη κίνηση· στη ζωή και στην πολιτική. Στην περίπτωση της χώρας μας η κίνηση αυτή είναι ανέφικτη. Ο λόγος για αυτό δεν βρίσκεται στην ανικανότητα ή μόνο στην αδυναμία του πολιτικού προσωπικού ή της διπλωματίας. Βρίσκεται στον ανιστόρητο και υπερτροφικό μεγαλοϊδεατισμό, που βρίσκεται παγιδευμένο ένα κρίσιμο και συντριπτικό μέγεθος της ελληνικής κοινωνίας. Χωρίς αυτό να περιορίζεται στην πλειοψηφία που ανέδειξε την παρούσα κυβέρνηση. Αξίζει να αναφερθεί, επειδή θα βοηθήσει στην κατανόηση του σύντομου αυτού κειμένου, ότι σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας (November 1, 2018) του αμερικανικού Pew Research Center το 89% των Ελλήνων θεωρούν τον πολιτισμό τους ανώτερο έναντι των πολιτισμών των άλλων λαών.
Προηγούμενες ηγεσίες, κυρίως του συντηρητικού χώρου, κι όταν ακόμη βρίσκονταν στο απόγειο της ισχύος τους, όπως ο Κ Καραμανλής στη δεκαετία του 1970 και ο Κ Μητσοτάκης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, απέφυγαν να συγκρουστούν με την εγχώρια και τερατώδη χίμαιρα της μεγάλης ιδέας.
Γι αυτό επέλεξαν να διευθετήσουν τα ελληνοτουρκικά, μεταθέτοντας την ευθύνη της απομυθοποίησης στο Διεθνές Δικαστήριο. Ενδεικτικό ως προς αυτό είναι το Εμπιστευτικόν Πρακτικόν επί της ακολουθητέας διαδικασίας δια την οριοθέτησιν της υφαλοκρηπίδος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που υπογράφηκε στις 11 Νοεμβρίου 1976 στη Βέρνη (Ι Τζούνης-Α Σουάτ Μπιλγκέ): 2.-Καθ’ όσον αφορά την προσφυγήν της ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου, η Ελλάς θα ζητήση πρόσθετον προθεσμίαν ενός τριμήνου δια την υποβολήν του μνημονίου της. Η Τουρκία δεν θα αντιταχθή1.
Έτσι ερμηνεύονται οι δηλώσεις του Κ Καραμανλή στο Μοντραί της Ελβετίας τον Μάρτιο 1978 όταν δήλωνε ενώπιον του Μπουλέντ Ετσεβίτ ότι: το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη, η Τουρκία έχει δικαιώματα, περιλαμβανομένων και δικαιωμάτων επί της υφαλοκρηπίδας2.
Στην ίδια αυτή κατεύθυνση κινούνταν και η προτροπή του Κ Καραμανλή προς τους Έλληνες διπλωμάτες: όταν διαπραγματεύονται να μπαίνουν στη θέση των Τούρκων3. Έτσι την επαναλάμβανε ο τότε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου των Εξωτερικών, Βύρων Θεοδωρόπουλος, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Νέα Υόρκη στις 3 Οκτωβρίου 1980 στις διαπραγματεύσεις με την τουρκική αντιπροσωπεία.
Πρέπει ακόμη να αναφερθεί ότι στις προαναφερθείσες διαπραγματεύσεις ο Β Θεοδωρόπουλος δήλωνε επίσημα, με τη σύμφωνη γνώμη του τότε Υπουργού των Εξωτερικών Κ Μητσοτάκη: Η ελληνική πλευρά δέχεται να δοθεί, αν χρειασθεί, στην Τουρκία συμψηφισμός εκτός Αιγαίου, π.χ. Ν.Α. της Ρόδου ή της Κρήτης.
Ο συμψηφισμός αφορούσε το αντιστάθμισμα που δέχονταν να πάρει η Τουρκία για να μην εγκλωβιστούν ελληνικά νησιά εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Αυτή ήταν η απαντητική δήλωση του Μπουλέντ Ετσεβίτ προς τον Κ Καραμανλή στο Μοντραί της Ελβετίας τον Μάρτιο 1978. Αυτήν θα ακολουθούσαν οι Τούρκοι διπλωμάτες στη συνέχεια. Η παραστατική αποτύπωση του συμψηφισμού εκτός του Αιγαίου μπορεί να αναζητηθεί στο χάρτη που συνοδεύει το Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Ο Άγγελος Συρίγος επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο κείμενο περιέχει δεσμευτικές διατάξεις που παράγουν αποτελέσματα ενώ προνοούνται και εσωτερικές διαδικασίες επικύρωσης.
Τα προηγούμενα συν τη Στρατιά Αιγαίου, που εδρεύει στη φιλόξενη και μυροβόλο Σμύρνη, αποτελούν τους λόγους της ευπρόσδεκτης και διασκεδαστικής μεταστροφής διαφόρων συνελλήνων, που ανακαλύπτουν τις αρετές της αλληλοκατανόησης, της συνύπαρξης και της συνεκμετάλλευσης.
Παραπομπές:
1, 3, 4. Λάμπρος N. Παπαντωνίου, Χάνουμε το Αιγαίο, Washington, D.C., 1992. Σελ 25 & 368-369.
2. Άγγελος Μ. Συρίγος, Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, Εκδόσεις Πατάκη, 2015. Σελ 334.