02:21  Παρασκευή, 29  Μαρτίου  2024 
elendetr

Κατασκευάζοντας Φίλους και Εχθρούς, Ήρωες και Προδότες.

Πέμπτη, 21 Ιανουαρίου 2021 03:45
Διαβάστηκε 1006 φορές
Κατασκευάζοντας Φίλους και Εχθρούς, Ήρωες και Προδότες. Σύνθεση IV, Βασίλι Καντίνσκι, 1911.

Ο κόσμος πιστεύει μόνο σε όσα ήδη ξέρει. Οι γνωσιακές θεωρίες που υποστηρίζουν αυτήν την άποψη ονομάζονται αντιληπτικά περιγράμματα. (critical theory paradigm & interpretive/relativist/constructivist paradigm) Η κεντρική τους ιδέα συνοψίζεται στην πρόταση ότι δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια. Το βασικό τους συμπέρασμα θεμελιώνεται στην πεποίθηση ότι ο κάθε άνθρωπος βιώνει και αντιλαμβάνεται τα γεγονότα με ένα μοναδικό και τελείως προσωπικό τρόπο.

Τις θεωρίες αυτές τις γνωρίζουν και τις αξιοποιούν οι επαγγελματίες της ενημέρωσης και οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Αυτοί προετοιμάζουν και προβάλλουν όσα θα πρέπει να ξέρει ο κόσμος. Οι εντολείς τους αποφασίζουν ποια θα είναι αυτά.

Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί, χωρίς αυτό να αποτελεί αξιολογική κρίση, ότι οι εντολείς ή αυτοί που κυρίως αποκαλούνται βαθύ κράτος δεν ταυτίζονται ούτε απαραίτητα, ούτε πάντα με την κάθε φορά κυβερνητική εξουσία και τις επιλογές της. Εννοείται ότι οι διαφοροποιήσεις δεν αφορούν αναγκαστικά ζητήματα ουσίας. Συχνά εξυπηρετούνται τυχοδιωκτικοί στόχοι με κάποιο ιδεολογικό επίχρισμα, συνήθως εθνικού – πατριωτικού περιεχομένου ή αποκατάστασης – βελτίωσης της κοινωνικής δικαιοσύνης και σκοπό τη διασφάλιση ή τη διεύρυνση διαχειριστικών προνομίων.

Η μέθοδος που ακολουθούν είναι απλή και αποτελεσματική. Απομονώνουν επεισόδια, που έχουν χαραχτεί βαθιά στην εθνική συνείδηση. Προτιμούνται τα τραυματικά γεγονότα, που εξαιτίας του έντονου συναισθηματικού τους φορτίου, μπορούν να ανακληθούν πιο γρήγορα και πιο εύκολα στη βραχυχρόνια συλλογική μνήμη. Αφού επεξεργαστούν τις επιλεγμένες περιπτώσεις, τις επικοινωνούν μονοδιάστατα και γενικόλογα. Δηλαδή χωρίς αναφορές στο ιστορικό τους βάθος και ασύνδετες με το διεθνές πολιτικό περιβάλλον. Όπως εύκολα μπορεί να γίνει κατανοητό, η ασαφής γενικολογία και η μονοδιάστατη οπτική, ακόμα κι όταν διασπείρονται ακούσια ως προϊόντα άγνοιας, απειρίας ή ακαδημαϊκής αφέλειας, αποτελούν τα κατεξοχήν εργαλεία της χειραγώγησης. Η συσχέτιση των γεγονότων με τους κάθε φορά εσωτερικούς και εξωτερικούς αντιήρωες - πρωταγωνιστές προκύπτει αβίαστα και φυσικά. Με τον ανιστορικό αυτό τρόπο κατασκευάζονται και προτείνονται στην κοινή γνώμη οι εχθροί και οι φίλοι, οι εθνάρχες και οι ολετήρες, οι ήρωες και οι προδότες. Παράλληλα καλλιεργείται το έδαφος για την αποδοχή καταστάσεων που βρίσκονται σε αντίθεση με την επικρατούσα, και σε βασικές παραμέτρους της εικονική, ιστορική πραγματικότητα. Συνοψίζοντας τα προηγούμενα μπορεί να υποστηριχτεί ότι αλήθεια είναι η εναρμόνιση πράγματος και νου. Δεν χρειάζεται να επισημανθεί ότι οι προηγούμενες αρχές εφαρμόζονται στη δημιουργία όλων ανεξαρτήτως των θεωριών συνομωσίας και των μεσσιανικών ιδεολογιών. Γι αυτό και όλες έχουν για κοινό παρονομαστή τους την ασίγαστη και σφοδρή εχθρότητα κατά της διαφάνειας και του ελέγχου που εξασφαλίζει η δημοκρατία.          

Ο κόσμος ή ένα κρίσιμο μέγεθός του, που στις πολιτικές εκδηλώσεις του συμπεριφέρεται ως αγέλη ή μάζα, αναπαράγει αυτόματα και υιοθετεί άκριτα τα στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί και του έχουν επιβληθεί.

Η διαδικασία συγκρότησης ιστορικής συνείδησης είναι αργή και επίπονη· η εξέλιξή και το τέλος της επισφαλείς. Επειδή όμως ακόμα κι έτσι δημιουργούνται πολιτικές υποχρεώσεις, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας την εμβληματική διαπίστωση του Θουκυδίδη, όταν διαμορφώνουμε απόψεις: νομίζω δὲ δύο τὰ ἐναντιώτατα εὐβουλίᾳ εἶναι, τάχος τε καὶ ὀργήν, ὧν τὸ μὲν μετὰ ἀνοίας φιλεῖ γίγνεσθαι, τὸ δὲ μετὰ ἀπαιδευσίας καὶ βραχύτητος γνώμης. (νομίζω ότι δύο στοιχεία είναι βλαβερά όταν πρέπει να λάβει κανείς μια ορθή απόφαση: η βιασύνη κι ο θυμός. Η πρώτη έχει, συνήθως, σύντροφο την ανοησία, ο δεύτερος την αμορφωσιά και την στενοκεφαλιά. Θουκυδίδης, Γ΄3.42.1)

Γι αυτό και η άποψη του Ουμπέρτο Έκο παραμένει πάντα επίκαιρη: Θα πρέπει να μην ξεχνάμε τη μικροψυχία, την ασυνέπεια και την ηθική ανισορροπία του όχλου. Η δύναμη του όχλου είναι τυφλή και βλακώδης, στρέφεται πότε δεξιά, πότε αριστερά. (Το Κοιμητήριο της Πράγας, 2011, Σελ. 543)


Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)
Copyright Κυριάκος Παράσογλου - CrashNews.gr © 2020. Design by Kostas Tsampalis