Εκτός από τη δυστυχία και την εξαθλίωση, τον έρωτα και την αγάπη, υπάρχει και η πλήξη, που με ένα τεράστιο χασμουρητό απειλεί να μας καταπιεί, αναφέρει κάπου στα Άνθη του Κακού ο Charles Baudelaire, 1821 - 1867. Ας αχοληθούμε έστω συνοπτικά με τα fetish, το υπερβατικό και τους άθεους θρησκευόμενους, την πνευματικότητα και το μυστήριο.

Σε πείσμα της Φυσικής, η Οικονομία ανακάλυψε ήδη από καιρό τη μηχανή του χρόνου: τα δάνεια. Με τις συμβάσεις τους μπορεί κάποιος να μεταφέρει στο μέλλον το σημερινό του πλεόνασμα. Μπορεί επίσης να απολαύσει σήμερα μελλοντικά εισοδήματα. Η μηχανή αυτή λειτουργεί με βάση το επιτόκιο, μετατρέποντας μια σημερινή αξία σε μελλοντική. Τα εργοστάσια που κατασκευάζουν αυτές τις μηχανές είναι οι τράπεζες. Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούν είναι οι καταθέσεις. Ο χρυσός κανόνας της λειτουργίας μιας τράπεζας στηρίζεται στην απλή αρχή 3-6-3. Που σημαίνει : δανείζεσαι με 3, δανείζεις με 6, στις 3 πάς για γκολφ. Η ζήτηση για τα προϊόντα αυτά είναι μόνιμη για ευνόητους λόγους : Απαλλάσσουν από το άγχος τη αβεβαιότητας και φέρνουν το μετά στο εδώ και στο τώρα. Οι ισχυροί αυτοί πειρασμοί υποδαυλίστηκαν τόσο από τις διοικήσεις των τραπεζών, όσο και από τους επίσημους πολιτειακούς φορείς, ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Η δημιουργική καταστροφή. Οι εύλογες ανησυχίες. Οι ιδεαλιστικές διαμαρτυρίες.

Είμαστε ενάρετοι. Ποτέ δεν συμβιβαζόμαστε με κάτι που δεν έχει σχέση με τα πιστεύω μας. Εκτός κι αν χάνουμε. Τότε η ανάγκη της διατήρησης των ανέσεών μας, μας εξαναγκάζει σε πιο προσγειωμένες ερμηνείες των αρχών μας, των οποίων τα πλεονεκτήματα με ιδεαλιστική εμμονή θεωρούμε κεκτημένα. Έτσι εκτιμούμε ότι ερμηνεύεται η γενικότερη στάση απέναντι στα επίκαιρα θέματα της Γάζας και της πτήσης ΜΗ17.

Θα προσεγγίσουμε τις εξελίξεις χωρίς συναισθηματικές παρορμήσεις, θεωρώντας ότι έτσι αφαιρούμε από τη δραματικότητα, προς όφελος της νηφάλιας σκέψης, η οποία είναι απαραίτητη στην κατανόηση της πραγματικότητας. Πιστεύουμε δηλαδή ότι η ευτέλεια και η ματαιοδοξία δεν απουσιάζουν ούτε από γεγονότα αυτής της κλίμακας. O πόνος για τις απώλειες είναι προσωπικός. Ο δημόσιος θρήνος, όπως η συλλογική ευθύνη, υπάρχουν για να ανακουφίζουν τις ενοχές μας.

Αυτό που ονομάστηκε κρίση δεν είναι παρά ένα ακόμη παθογενές σύμπτωμα στη μακρά σειρά παρόμοιων επεισοδίων, που τροφοδότησε ο υπερφίαλος μεγαλοϊδεατισμός ενός σημαντικού μέρους των ανώτερων τάξεων της νεοελληνικής κοινωνίας, οι οποίες εκλογίκευσαν τις επεκτατικές απαιτήσεις τους, ώστε να συμπαρασύρουν και το λαό. Στη σύγχρονη εκδοχή του, με την πολυπλοκότητα και τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα του, το φαινόμενο αυτό οδήγησε στην οικονομικό διασυρμό των ελληνικών τραπεζών κυρίως στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, όπως και στη γενικότερη αναξιοπιστία της χώρας στο εξωτερικό. Για τάφο 11 δις ευρώ και για κράτος απατεώνων έκανε λόγο ο εγχώριος και ξένος τύπος. Στην εσωτερική του διάσταση πήρε τη μορφή της άκρατης πιστωτικής επέκτασης, της ανοχής στην παραβατικότητα και των ανερμάτιστων παροχών προς τους πολίτες, των οποίων η πλειοψηφία εξαργύρωσε με τον τρόπο αυτό την αταλάντευτη υποστήριξη του προς τους πολιτικούς φορείς αυτής της ανεδαφικής αντίληψης. Οι ψυχραιμότερες φωνές που καλούσαν σε αυτοσυγκράτηση χλευάστηκαν ως οπισθοδρομικά ιδεοληπτικά κατάλοιπα, που φθονούσαν την ευημερία του λαού. Μέχρι που ήρθε η ώρα του λογαριασμού, οπότε και η κυριαρχούσα γιάπικη νοοτροπία, δηλαδή η αντίληψη ότι το λάθος είναι εύκολο με τα λεφτά των άλλων, μετέθεσε το κόστος στις πλάτες του κόσμου, τον οποίο πιστεύει ότι κατέστησε συνυπεύθυνο, όπως με βαριά προσβλητικούς αφορισμούς διατράνωσαν ορισμένα από τα πιο προβεβλημένα μέλη της πολιτικής σκηνής. Ωστόσο οι πολίτες κατανοούν περισσότερα απ΄ όσα τους αναγνωρίζουν οι ταγοί του.
Η πολιτική, κατά τη γνώμη μας, είναι η εφαρμοσμένη ηθική. Στην ελληνική, και όχι μόνο, πραγματικότητα αυτό συνίσταται στην τέχνη του να παίρνεις χρήματα από τους λίγους, ψήφους από τους πολλούς, υποσχόμενος ότι θα προστατέψεις τους μεν από τους δε.

Η άποψη ότι οι πολιτικοί ζουν σ΄ ένα δικό τους ‘κόσμο’ ακούγεται συχνά, λέγεται για να τους θίξει και είναι σωστή. Όχι όμως δεν πιάνει, αλλά κάποιοι το διασκεδάζουν κιόλας, ‘είμαστε εκεί, αλλά έχουμε βρεί και αρκετούς γνωστούς’ λένε. Η αλήθεια είναι ότι κι αυτό είναι σωστό, αν και όχι αναγκαστικά ευχάριστο, επειδή στους ‘αρκετούς γνωστούς’ αυτού του ‘κόσμου’, ή έστω σε μία εκδοχή του, ανήκουμε κι εμείς διευρύνοντας τον ραγδαία. Και δεν είναι ευχάριστο, αφού η σχέση του πλαστού αυτού κόσμου με ότι εμείς οι κανονικοί άνθρωποι καταλαβαίνουμε ως πραγματικότητα είναι φαινομενική. Γι αυτό αγανακτούμε πιστεύοντας ότι μιλάμε εις ώτα μη ακουόντων κι αυτοί απορούν που δεν εκτιμούμε το πλούσιο έργο τους.

Διπλό Bypass. Άδεια κρατικά ταμεία, αδύναμες τράπεζες , σύμφωνο σταθερότητας. Κι όμως η ανάγκη για επενδύσεις μπορεί να εξυπηρετηθεί.

‘ Η φρόνηση είναι μια πλούσια γριά γεροντοκόρη, που τη φλερτάρει η ανικανότητα’ υποστηρίζει σ΄ έναν αφορισμό του ο άγγλος ποιητής WBlake. Φρόνηση στην παρούσα φάση δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο επίμονος οικονομικός δογματισμός, που προσηλωμένος στη δημοσιονομική δυσκαμψία, τελματώνει την ανάπτυξη οδηγώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση στην επόμενη ύφεση.

Οι βιβλικές καταστροφές καθυστερούν και εκνευρίζουν τους κλιματολόγους. Αν δεν μας ψεκάζουν ήδη, θα το κάνουν μάλλον σύντομα. Μην σκέφτεστε ανάποδα! Για να σωθεί ο πλανήτης ή έστω (κάποιες) περιοχές του. Πως επιβαρύνετε το περιβάλλον με ήσυχη συνείδηση χρησιμοποιώντας (lifestyle) οικολογικά προϊόντα.

Η χρονική απόσταση από τα γεγονότα, που πιστεύουμε ότι πρέπει να σχολιαστούν, δεν επαρκεί για μια αξιόπιστη εκτίμηση. Εξάλλου ο στοιχειώδης σεβασμός στον αυξανόμενο αριθμό των θυμάτων στις εστίες των ταραχών επιβάλλει σιωπή. Ειδικά σ΄ όσους εκ του ασφαλούς σχολιάζουν βάσει εντυπώσεων ή ακόμη χειρότερα δαιμονοποιούν και δικάζουν κραυγάζοντας. Οι περιστάσεις απαιτούν δράσεις. Την άποψή μας για την προέλευση των γεγονότων αυτών την καταγράψαμε ήδη στο σχόλιο μας για την πολιτική.

Για τη στιγμή αυτή προτιμήσαμε την αλληγορική παρουσίαση της κατάστασης. ( PieterBruegel, ‘Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό’, Χαρακτικό, 1557)

‘Ζωή είναι αυτό που συμβαίνει, ενώ είμαστε απασχολημένοι με άλλα πράγματα’ έλεγε σε μια πάντα επίκαιρη και γι αυτό κλασική αποστροφή του ο αείμνηστος John Lennon στη μακρινή δεκαετία του ΄70.

Την ώρα που με αναλυτικές απεραντολογίες προσπαθούμε να περισώσουμε έστω και βραχυπρόθεσμα ότι μπορούμε από το μικρόκοσμό μας, ο οποίος μεθοδικά και σταθερά αποδομήται, αλλά σε προσεγμένες δόσεις, ώστε να διατηρείται η υπνωτική δράση της αυταπάτης, υπάρχουν δράσεις, που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την καθημερινότητά μας ή και να οδηγήσουν σε πιο οργανωμένες παρεμβάσεις. Δε μιλάμε για ευρείας κλίμακας κινητοποιήσεις, εμβατήρια και θούριους. Προτείνουμε τη δημιουργία και τη σύμπραξη μέσα από κυψέλες, που σε πρώτη φάση μπορούν να συσταθούν σε επίπεδο γειτονιάς ή οικισμού, χωρίς ύπουλες πολιτικές πατρωνίες και ανιαρούς ιδεολογικούς καθοδηγητισμούς. Οι κινήσεις αυτές, που δεν απαιτούν παρά ελάχιστα μέσα, έχουν δοκιμασθεί και δοκιμάζονται με επιτυχία στο εξωτερικό, δεν άλλαξαν άμεσα ‘τον ρουν της ιστορίας’, υπήρξαν ωστόσο τα φυτώρια της ανάδειξης κινήσεων, όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για τη Φτώχεια, το Ευρωπαϊκό Γραφείο για το Περιβάλλον, δημιουργώντας τις βάσεις της αποκεντρωμένης συμμετοχής στις αποφάσεις.