Το κατοστάρικο
Οι συνεχείς καταγγελίες για απιστίες προστίθενται στην κανονικότητα της δημόσιας ζωής και μας εξοικειώνουν με την παραβατικότητα. Στο βαθμό που ισχύει αυτό, η αναδρομή σε πρότυπα του παρελθόντος, εκτός της υποψίας για νοσταλγία, αποκτά και μια εκκεντρικότητα. Κι αυτό επειδή η ερμηνεία της πολιτικής γίνεται όλο και περισσότερο με όρους φολκλόρ.
Τα άσματα των πληγωμένων
Με αφορμή την πρόσφατη εγγραφή του Ρεμπέτικου στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας από την UNESCO, ας θυμηθούμε τι υπήρξαν τα ρεμπέτικα τραγούδια σύμφωνα με τον ορισμό του αείμνηστου και, κατά τη γνώμη μου, αξεπέραστου λαογράφου Ηλία Πετρόπουλου:
Καλούνται ρεμπέτικα τραγούδια τα άσματα των πληγωμένων,
των απλών, αγνών και αισθαντικών ψυχών της Ελλάδος.
Η περιφρονημένη χωρίς ανταπόκριση αγάπη
και το τρισμέγιστον μαρτύριον του θαμένου εκουσίως έρωτος
από τα ρεμπέτικα τραγούδια εξόχως ανιστορήθησαν.
Faust
Η βράβευση της Γερμανίδας Anne Imhof στην Biennale της Βενετίας τον Μάιο, επαληθεύει τη θέση του Oscar Wilde1 ότι η ζωή αντιγράφει την τέχνη. Το συγκεκριμένο έργο, με την ονομασία Faust, που σημαίνει γροθιά, αλλά μπορεί και να δηλώνει τον ομώνυμο ήρωα2 του Johann Wolfgang von Goethe, πραγματεύεται σκηνογραφικά την αντίσταση των πολιτών κατά των περιοριστικών μηχανισμών της εξουσίας και ουσιαστικά απενοχοποιεί τις εκδηλώσεις της. Αξίζει να σημειωθεί και να εκληφθεί ως ένα είδος αυτοκριτικής ότι ένας από τους κύριους χορηγούς της καλλιτέχνιδας υπήρξε και το γερμανικό δημόσιο.
Κωδικός Χίμαιρα
Μερικοί δεν παρασύρθηκαν από τις απατηλές υποσχέσεις του προσανατολισμού της υποταγής: “Ανήκομεν εις την Δύσιν”. Αυτοί λοιπόν που δεν αλλοτριώθηκαν και κράτησαν τις βασικές έστω επαφές με τις ρίζες τους γνωρίζουν, ανάμεσα στ’ άλλα, ότι κάποιες από τις σημερινές τεχνολογίες που παρουσιάζονται ως πρωτοποριακές, ουσιαστικά ανακαλύπτουν μια γνώση την οποία ήδη κατείχε και περιέγραφε ο Όμηρος1.
Οι Λωτοφάγοι
Διανύουμε την περίοδο όπου και οι πιο αισιόδοξοι αναγκάζονται να διαπιστώσουν ότι η αλήθεια είναι υπερτιμημένη2 και ακόμη ότι η ειρήνη δεν είναι πια, από κάποια αιτία, πολύτιμη3.
Το Όπιο του Λαού.
Μπορεί στην εποχή του Karl Marx (1818-1883) το όπιο του λαού να ήταν η θρησκεία. Στο μεταξύ η πολιτική επιστήμη, αν δεχτούμε ότι υπάρχει τέτοια, προόδευσε. Το σύγχρονο υπνωτικό στη φαρέτρα των κατεστημένων μηχανισμών είναι οι εκλογές. Από το συγκεκριμένο υπερόπλο δεν λείπει μάλιστα ούτε η μεταφυσική διάσταση. Εσύ μπορεί να ψηφίζεις ότι θέλεις. Τις περισσότερες φορές και κυρίως σε θεμελιώδη ερωτήματα με κάποια (δήθεν) ακατάληπτη άνωθεν επέμβαση η επιλογή σου στηρίζει το κεντρικό και ανομολόγητο σχέδιο των ηγέτιδων ομάδων.
Εν Αρχή Ην Ο Λόγος
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική.
Το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.
Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί.
Όσα ακολουθούν θα μπορούσαν να συνοψιστούν στον αφορισμό του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν τα όρια του λόγου μου είναι τα όρια του κόσμου μου1. Η αφορμή για το κείμενο υπήρξε η παρέμβαση κάποιων πανεπιστημιακών για την κατάργηση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, τα οποία ορισμένοι θεωρούν κάτι χειρότερο από νεκρή γλώσσα. Για όσους γνωρίζουν έστω και επιφανειακά την ελληνική πραγματικότητα αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Η αυτοαποκαλούμενη διανόηση του τόπου στο μεγαλύτερο μέρος της υπήρξε διαχρονικά έρεισμα της κατεστημένης αντίδρασης και υπηρέτησε αδιάλειπτα τον ενδοτισμό και την ειλωτεία προς ίδιον όφελος.
Η Τέχνη της Απραξίας
Στον απόηχο των Panama Papers, των WikiLeaks και της Αξιολόγησης κάποιοι σχεδιάζουν και μια άλλη, και μάλιστα χειρότερη Κόλαση τόσο για τους (νεο)αντιδραστικούς, όσο και για τους (ψευτο)προοδευτικούς φιλελέδες. Ο Victor Everhardt είναι ένας από αυτούς. Ο 47χρονος δικηγόρος και αντιδήμαρχος της τέταρτης μεγαλύτερης πόλης της Ολλανδίας, της Ουτρέχτης, εισηγείται τη μηνιαία καταβολή ενός μισθού 1.200 ευρώ σε κάθε άεργο και απράγμονα πολίτη. Το συγκεκριμένο είδος πληρωμής, σε αντίθεση με τα συνήθη επιδόματα ανεργίας και τις διάφορες κοινωνικές παροχές, δεν θα εξαρτάται από προϋποθέσεις, ούτε και θα υπόκειται σε υπηρεσιακούς ελέγχους.
2035
Όταν μετά από είκοσι χρόνια οι ίδιοι πολιτικοί, με άλλα ονόματα, θα επιλύουν τα ίδια προβλήματα στους ίδιους τόπους, η τεχνολογία θα έχει πραγματοποιήσει ένα ακόμη τεράστιο βήμα για την ανθρωπότητα: θα έχει μεταφέρει τη ματαιοδοξία, το φθόνο και την αρπακτικότητά μας στον Άρη. Θα έχει μεταφέρει και την περιέργειά μας. Ας επιχειρήσουμε μια φανταστική απόδραση ως περίεργοι.
Jedem das Seine
Για όσους πιστεύουν στις συμπτώσεις τα παρακάτω μπορεί να είναι ασύνδετα και να μη σημαίνουν τίποτε. Οι υπόλοιποι, που ίσως ψυχανεμίζονται κάποιες αλληλουχίες, καλά θα κάνουν τουλάχιστον να ανησυχούν. Πριν συνεχίσω όμως μια εξήγηση για τον τίτλο. Η γερμανική έκφραση Jedem das Seine μπορεί να αποδοθεί στα ελληνικά με τη φράση στον καθένα ότι του αξίζει.