οἱ γὰρ ἄνθρωποι πρὸς ἃ ἔπασχον τὴν μνήμην ἐποιοῦντο.

γιατί οι άνθρωποι προσάρμοζαν τις αναμνήσεις τους σ’ αυτά που πάθαιναν.

Θουκυδίδης, Ἱστοριῶν Β 54,3

Στο Φ.Ε.Κ. 379 της 31ης Αυγούστου 1936 δημοσιεύεται ο Αναγκαστικός Νόμος 45/1936 Περί συστάσεως Υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού παρά τω Υπουργείω των Εξωτερικών. Τα πλαίσια λειτουργίας του θεσμού τίθενται με ιδιόχειρη εγκύκλιο του Ι Μεταξά, ο οποίος κατέχοντας και τη θέση του Υπουργού των Εξωτερικών επέβλεπε άμεσα το έργο του Θ Νικολούδη. Αξίζει να σημειωθεί ότι άμεσος βοηθός του Θεολόγου Νικολούδη, στον οποίο είχε ανατεθεί η διεύθυνση της αυστηρής λογοκρισίας, υπήρξε ο διπλωμάτης Γεώργιος Σεφεριάδης. Άγνωστος τότε στο ευρύ κοινό, γνωστός όμως στους λογοτεχνικούς κύκλους ως Γεώργιος Σεφέρης, είχε αποδεχθεί με ιδιαίτερη ευχαρίστηση την απόσπαση του στο υπουργείο Προπαγάνδας.

Η αναμενόμενη και δικαιολογημένη ικανοποίηση της κυβέρνησης μετά την κατ’ αρχάς συμφωνία με τους θεσμούς, αφού αποτράπηκαν τα χειρότερα (όριο απολύσεων, lock out) και οι αισιόδοξες εκτιμήσεις της JP Morgan για την ελληνική οικονομία (ποσοτική χαλάρωση), θυμίζουν τηρουμένων των αναλογιών μια περίσταση του 1920 με πρωταγωνιστή τον Georgi Tšitšerin.

Αιτιολογώντας την ανάγκη ουσιαστικής αποδοχής της Συνθήκης του Brest-Litovsk (3 Μαρτίου1918) χωρίς μεμψιμοιρίες και αγκυλώσεις υποστήριζε ο Ρώσος Διπλωμάτης ότι: Μπορεί να υπάρχουν διαφορές απόψεων για τη διάρκεια ζωής του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά τη στιγμή αυτή το καπιταλιστικό σύστημα υπάρχει, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να βρεθεί ένα modus vivendi¹.

Η γερμανική επιμονή στο θέμα της τρέχουσας αξιολόγησης, που παίρνει πλέον τιμωρητικές, αν όχι σαδιστικές διαστάσεις, δεν πρέπει να εκπλήσσει. Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897, γνωστού μεταξύ άλλων ως Πολέμου των Τριάντα Ημερών ή και ως Ένοπλης Επαιτείας, με αφορμή το Κρητικό Ζήτημα, ο Γερμανός Αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β΄ απαντούσε στην έκκληση της Βασίλισσας της Μεγάλης Βρετανίας Βικτώριας για ειρήνευση: Αι Δυνάμεις έχουν κανονίσει, ότι η πρότασις ανακωχής πρέπει να ικετευθή από την Ελλάδα, με την υπόσχεσιν ότι θα υποκύψη άνευ όρων εις την απόφασιν των Δυνάμεων προ της επεμβάσεώς των. Conditio sine qua non¹ η Ελλάς να ανακαλέση τα στρατεύματά της εκ Κρήτης και να δεχθεί την αυτονομίαν της νήσου.

Η αποστροφή Ο Σώζων Εαυτόν Σωθήτω²συνιστά τη μόνιμη επωδό της ευρωπαϊκής, κυρίως της γερμανικής, διπλωματίας και συνοψίζει την πολιτική ανασφάλεια του δυτικού κατεστημένου από τη διαφαινόμενη προσέγγιση D Trump-V Putin. Ο διεθνής τύπος (The Economist, 23 12 2016) αναφέρεται ήδη στην εποχή ονοματίζοντάς την Pax Trumpiana, αναγνωρίζοντας παράλληλα το τέλος της αμερικανικής ηγεμονίας (Time, 27 12 2016). Αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με τις μυστικές υπηρεσίες, κατέστη δυνατή ύστερα και από τη ρωσική διαδικτυακή εμπλοκή στην εκλογική διαδικασία (Der Spiegel, 17 12 2016)

Ἔθλιψε τὴν Ἑλλάδα νύκτα πολλῶν αἰώνων,

νύκτα μακρᾶς δουλείας,

αἰσχύνη ἀνδρῶν, ἢ θέλημα τῶν ἀθανάτων.

Ἀνδρέας Κάλβος. ᾨδὴ Δεκάτη. Ὁ Ὠκεανός, στροφή ιγ´.

Στην ανάγκη συντήρησης του μύθου της εθνικής ομοψυχίας και του ηρωισμού της ηγεσίας του υποστήκαμε τις παράφωνες κορώνες των πολιτικών ιθυνόντων. Για άλλη μια φορά οι παρακμιακοί διαχειριστές της υποχώρησης, προσβάλοντας το αισθητήριο των πολιτών, προσποιήθηκαν ρίγη εθνικής έπαρσης. Υποκρίθηκαν μια πατριωτική περηφάνια την οποία ανερυθρίαστα συνέχισαν να υποκλέπτουν από το μεγαλείο της αντίστασης του ελληνικού λαού και με τη χαρακτηριστική τους αναίδεια αποπειράθηκαν επιπρόσθετα και να νουθετήσουν. Στην προσπάθεια εξυπηρέτησης του μυθοπλαστικού αφηγήματος οι μοιραίοι επικουρούνται από στρατευμένους εθελόδουλους κονδυλοφόρους.

Το σύντομο κείμενο που ακολουθεί είναι μια απόπειρα ανάπλασης αυτού του μύθου. Οι συγκυρίες των τελευταίων ετών αποκαλύπτουν ότι η επέτειος της 28^ης Οκτωβρίου προσιδιάζει περισσότερο σε μνημόσυνο, παρά σε γιορτή. Μνημόσυνο εδώ σημαίνει περισυλλογή και περίσκεψη. Με την καρδιά στο παρελθόν και τα μάτια στο μέλλον.