πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, καὶ τοὺς μὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε τοὺς δὲ ἐλευθέρους.
(Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων και ο βασιλιάς των πάντων, και μερικούς τους έκανε θεούς, άλλους ανθρώπους· μερικούς τους έκανε δούλους, άλλους ελεύθερους.)
Ἡράκλειτος ὁ Ἐφέσιος. Σκοτεινός Προσωκρατικός Φιλόσοφος. 544 πΧ-484 πΧ.
Η ισορροπία του κόσμου διατηρείται μόνον με τον συνεχή ανταγωνισμό των αντίθετων· ο πόλεμος είναι πατέρας και βασιλιάς όλων. Μακάβριο, Σκληρό, Αληθινό.
Του Ραμαντάνη τ’ άρματα δεν πρέπει να φοριούνται.
Μόνο στα δικαστήρια τους πρέπει να κρεμιούνται,
να τα τηράν οι δικαστές να βγάζουν αποφάσεις.
Δημώδες Ανωνύμου Έλληνος.
Την μια μονότονην ημέραν άλλη
μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Θα γίνουν
τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι —
η όμοιες στιγμές μας βρίσκουνε και μας αφίνουν.
Σύντομο αφιέρωμα στους κατοίκους του Ανατολικού Βασιλείου1 και μια αξιολόγηση Γερμανού Δημοσιογράφου για τους συμπολίτες και την κοινωνία του.
I. Αλλά οι Γερμανοί όλοι κολλάνε στο αναγκαίο, και γι’ αυτό υπάρχει ανάμεσά τους τόσο πολύ το κακότεχνο και τόσο λίγο το ελεύθερο, το γνήσια ευχάριστο. Αυτό όμως μοιραία θα υποφερόταν, αν δεν ήταν αυτοί οι άνθρωποι αναίσθητοι για κάθε ομορφιά ζωής, αν δεν βάραινε τέτοιο λαό παντού, η κατάρα του θεομίσητου αφύσικου.
Οι αρετές των Γερμανών δεν είναι παρά λαμπερό κακό. Δεν είναι παρά καταναγκαστικά έργα δειλού φόβου, δουλικού μόχθου, αποσπασμένα από μια ρημαγμένη καρδιά, και αφήνουν απαρηγόρητη κάθε αγνή ψυχή, που της αρέσει να τρέφεται με την ομορφιά, και που, χαϊδεμένη από την ιερή αρμονία των ευγενικότερων κράσεων, δεν αντέχει την κραυγαλέα κακοφωνία στη νεκρή τάξη αυτών των ανθρώπων. Friedrich Hölderlin2, Hyperion an Bellarmin.
II.Οι περισσότεροι Γερμανοί επίσης και σήμερα δεν είναι ούτε ξενοφοβικοί, ούτε ρατσιστές. Δεν θα σταματούσαν ποτέ ένα λεωφορείο για να βρίσουν τρομοκρατημένους πρόσφυγες. Υπάρχει όμως μια συνάφεια ανάμεσα στη σιωπή των πολλών και τους εμπρησμούς των λίγων. Δύσκολα θα πυρπολούσε3 κάποιος σήμερα καταλύματα προσφύγων, αν δεν ένιωθε τη σιωπηλή επιδοκιμασία εκατομμυρίων άλλων και αν δεν ήταν σίγουρος για την αδιαφορία ακόμη περισσότερων εκατομμυρίων. Markus Feldenkirchen4. Nie wieder!
Παραπομπές:
1. Ανατολικό Βασίλειο. Το γνωστό σήμερα ως Österreich ή Austria μεσόγειο κράτος της Κεντρικής Ευρώπης, των 84 χιλ Km2 και των 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Γενέτειρα του Wolfgang Amadeus Mozart, ο οποίος έγραψε μουσικές που δεν είναι αυτού του κόσμου και του Adolf Hitler, ο οποίος έκανε εγκλήματα, που επίσης δεν ήταν αυτού του κόσμου. Είχε μετονομαστεί σε Ostmark μετά την προσάρτησή της (Anschluss) στο Τρίτο Ράιχ.
2. Johann Christian Friedrich Hölderlin, 20 Μαρτίου 1770 – 7 Ιουνίου 1843. Μείζων και Εθνικός Γερμανός λυρικός ποιητής. Το έργο του γεφυρώνει την κλασική σχολή στη λογοτεχνία με τη ρομαντική. Αγάπησε την ποίηση της ελληνικότητας σε όλες τις δυνατές εκφάνσεις της.
3. Bundeskriminalamt. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Εγκληματολογική Υπηρεσία της Γερμανίας (BKA) το έτος 2015 σημειώθηκαν 924 επιθέσεις, μεταξύ αυτών και 65 εμπρησμοί, κατά προσφυγικών καταλυμάτων και καταγράφηκαν, μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου του ίδιου έτους, 1.610 αδικήματα προερχόμενα απο δεξιούς (rechtsmotiviert), που σχετίζονταν με τη διαμονή αιτούντων άσυλο. (Πηγές: https://de.wikipedia.org/wiki/Liste von Angriffen in Deutschland, faz.net)
4. Markus Feldenkirchen, 25.02.2016, SPIEGEL ONLINE. #Zivilcourage. http://spon
Ελπίδα δεν είναι η βεβαιότητα στην αίσια έκβαση μιας προσπάθειας. Ελπίδα είναι η πίστη στο ότι ένας αγώνας έχει νόημα.
Václav Havel,1936-2011, Τσέχος πολιτικός και δραματουργός. Τελευταίος Πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας και πρώτος Πρόεδρος της Τσεχίας.
Στην επικεφαλίδα: Η Ανθισμένη Αμυγδαλιά. Ο θρίαμβος της ελπίδας απέναντι στον παγωμένο βοριά. Δημιουργία του Vincent van Gogh, 1853-1890. Στην εποχή του ο καλλιτέχνης, που αυτοκτόνησε στα 37 του μόνος, φτωχός και παραγνωρισμένος, έχοντας πουλήσει όλο κι όλο ένα έργο ως τότε, είχε δεχθεί επικριτικά σχόλια για την υπερβολική φωτεινότητα των έργων του. Οι σπουδαιογέλοιοι κριτικοί στην πλειοψηφία τους αγνοούσαν, όπως και συνεχίζουν να αγνοούν, ότι το φως είναι η άλλη λέξη για την αλήθεια, η αποκάλυψη της οποίας αποτελούσε πάντα τον τελικό στόχο της πραγματικής τέχνης.
Θέλω θανείν μάλλον ή ζην.
Ο τελευταίος χρόνος είν’ αυτός. Ο τελευταίος των Γραικών
αυτοκρατόρων είν’ αυτός. Κι αλίμονον
τι θλιβερά που ομιλούν πλησίον του.
Εν τη απογνώσει του, εν τη οδύνη
ο Κυρ Θεόφιλος Παλαιολόγος1
λέγει «Θέλω θανείν μάλλον ή ζην».
Σε περιόδους ηθικής παρακμής και προϊούσας διαθφοράς οι γνώστες των Ιερών Γραφών προτείνουν την ανάγνωση του ψαλμού νζ΄ του Προφήτη και Βασιλιά Δαβίδ:
2 Εἰ ἀληθῶς ἄρα δικαιοσύνην λαλεῖτε; εὐθείας κρίνετε οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων; 3 καὶ γὰρ ἐν καρδίᾳ ἀνομίαν ἐργάζεσθε ἐν τῇ γῇ, ἀδικίαν αἱ χεῖρες ὑμῶν συμπλέκουσιν. 4 ἀπηλλοτριώθησαν οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ μήτρας, ἐπλανήθησαν ἀπὸ γαστρός, ἐλάλησαν ψευδῆ. 5 θυμὸς αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως, ὡσεὶ ἀσπίδος κωφῆς καὶ βυούσης τὰ ὦτα αὐτῆς, 6 ἥτις οὐκ εἰσακούσεται φωνῆς ἐπᾳδόντων, φαρμάκου τε φαρμακευομένου παρὰ σοφοῦ. 7 ὁ Θεὸς συντρίψει τοὺς ὀδόντας αὐτῶν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν, τὰς μύλας τῶν λεόντων συνέθλασεν ὁ Κύριος· 8 ἐξουδενωθήσονται ὡσεὶ ὕδωρ διαπορευόμενον· ἐκτενεῖ τὸ τόξον αὐτοῦ ἕως οὗ ἀσθενήσουσιν. 9 ὡσεὶ κηρὸς τακεὶς ἀνταναιρεθήσονται· ἔπεσε πῦρ ἐπ᾿ αὐτούς, καὶ οὐκ εἶδον τὸν ἥλιον. 10 πρὸ τοῦ συνιέναι τὰς ἀκάνθας αὐτῶν τὴν ράμνον, ὡσεὶ ζῶντας, ὡσεὶ ἐν ὀργῇ καταπίεται αὐτούς. 11 εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν· τὰς χεῖρας αὐτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ. 12 καὶ ἐρεῖ ἄνθρωπος· εἰ ἄρα ἐστὶ καρπὸς τῷ δικαίῳ, ἄρα ἐστὶν ὁ Θεὸς κρίνων αὐτοὺς ἐν τῇ γῇ.
Θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων, σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται.
Φιλόστρατος, Τα ες τον Τυανέα Aπολλώνιον, VΙΙΙ, 7
Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα.
Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί,
πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων.
Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα
αντιλαμβάνονται. Η ακοή
αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών
ταράττεται. Η μυστική βοή
τούς έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.
Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν
έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί.
K.Π. Kαβάφης,1863-1933, Μείζων Αλεξανδρινός Ποιητής.
Στην προμετωπίδα ανώνυμη δημιουργία του 1630, αγνώστου καλλιτέχνη, στο Chicago Art Institute. Το έργο τιτλοφορείται Spanish. Δωρεά των κληρονόμων του Samuel Gans στο Μουσείο. Σιωπηλή συντριβή και εναγώνια ικεσία. Ο απόμακρος και ρακένδυτος σοφός στην επίγνωση της ματαιότητας των εκκλήσεων και του αναπόδραστου της μοίρας των λαών, που ουδέν θέλουν να ακούσουν και ουδέν ακούουν. 'Ισως γι αυτό κάποιοι λένε ότι αυτοί που ξέρουν δε μιλούν κι όσοι μιλούν δεν ξέρουν.
ΥΠΟΒΟΛΗ ΔΗΛΟΣΕΟΣ
Διά της παρούσησ μου δηλώ, εντός στη δήλοσή μου
λαβών γνόσιν ο έφορος κε άνεφ χαρτοσήμου
ότη δεν έχο κότταιρον και ούτε λοιμουζήνα
άνεργος όντος πάσχωντος σινίθος από πίνα.
Η μύτηρ η γενήσαντος προσφέρων τας θηλάσεις,
ζη εκ δανείον, δορεών κε πρόθιμος διά βάσεις,
κε η μικρά μου αδελφή βαρύνας να νιστέβη,
έχη εξάγη τα χαρτιά διά να μεταναστέβη.