Οι γνώστες της οικονομικής ιστορίας υποστηρίζουν ότι οι πρώτες χρηματιστηριακές συνεδριάσεις του χρόνου προοιωνίζουν την ετήσια τάση της αγοράς. Αν ισχύει αυτό τότε τους μετόχους, τους κερδοσκόπους και κυρίως την παγκόσμια οικονομία τους περιμένουν δυσάρεστες εξελίξεις το επόμενο διάστημα. Τις πρώτες εβδομάδες ο Dow Jones κινήθηκε αρνητικά κατά -9,5%, ο Dax στο -12,6 και ο Shanghai Composite στο -15,9%. Ούτε και τη χρονιά που ξέσπασε η τελευταία κρίση, το 2008, δεν είχαν ξεκινήσει τα χρηματιστήρια τόσο άσχημα. Τότε είχαμε την πτώχευση της Lehman Brothers, τη χρηματοπιστωτική κρίση, crash στις αγορές και παγκόσμια ύφεση. Μπορεί εμείς, απορροφημένοι με τις κινητοποιήσεις των αγροτών και την αξιολόγηση, παλεύοντας για την καθημερινή επιβίωση ενός κλινικά νεκρού συστήματος, να τα βλέπουμε σαν απομακρυσμένα προβλήματα πολυτελείας. Η αλήθεια όμως είναι ότι μας επηρεάζουν άμεσα και περισσότερο απ’ όσο θα θέλανε ή θα μπορούσαν να παραδεχτούνε, τόσο οι ιδεολογικά χαιρέκακοι ψευτοπροοδευτικοί, όσο και οι γλοιώδεις νεοαντιδραστικοί φιλελέδες.

Θέλω θανείν μάλλον ή ζην.

Ο τελευταίος χρόνος είν’ αυτός. Ο τελευταίος των Γραικών

αυτοκρατόρων είν’ αυτός. Κι αλίμονον

τι θλιβερά που ομιλούν πλησίον του.

Εν τη απογνώσει του, εν τη οδύνη

ο Κυρ Θεόφιλος Παλαιολόγος¹

λέγει «Θέλω θανείν μάλλον ή ζην».

Σε περιόδους κρίσεων το αστικό κράτος μετατρέπεται σε όργανο φασιστικής κυριαρχίας, η οποία επιβάλλεται από τα ίδια τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Αυτή η μορφή φασισμού είναι πολύ πιο επικίνδυνη από την πρωτότυπη εκδοχή της, επειδή η επιρροή που διαθέτουν οι σοσιαλφασίστες στον πληθυσμό, τους επιτρέπει να ακυρώνουν την αντεπίθεση των μαζών στη δικτατορία που ήδη υπάρχει. Υπό την έννοια αυτή δεν υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και τους εκπροσώπους των εργαζομένων που συμπράττουν μ’ αυτά.

Οι πλούσιοι διαθέτουν τη χαρακτηριστική ιδιότητα να είναι ή τουλάχιστον να παρουσιάζονται ως ενάρετοι. Οι πλούσιοι είναι επίσης και ισχυροί και έτσι έχουν την άνεση να επιβάλλουν αυτό που έλεγε κάποτε, στα τέλη του 18ου αιώνα, ο Άγγλος Ποιητής William Blake: αν δεν είναι άλλοι οι ανόητοι, τότε θα πρέπει να είμαστε εμείς (Παροιμίες της Κόλασης). Ο Wolfgang Schäuble χρησιμοποίησε τη λέξη ηλίθιος, παραφράζοντας τη γνωστή αμερικανική ατάκα, αλλά έτσι κι αλλιώς οι δύο λέξεις βρίσκονται νοηματικά πολύ κοντά.

Σε περιόδους ηθικής παρακμής και προϊούσας διαθφοράς οι γνώστες των Ιερών Γραφών προτείνουν την ανάγνωση του ψαλμού νζ΄ του Προφήτη και Βασιλιά Δαβίδ:

2 Εἰ ἀληθῶς ἄρα δικαιοσύνην λαλεῖτε; εὐθείας κρίνετε οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων; 3 καὶ γὰρ ἐν καρδίᾳ ἀνομίαν ἐργάζεσθε ἐν τῇ γῇ, ἀδικίαν αἱ χεῖρες ὑμῶν συμπλέκουσιν. 4 ἀπηλλοτριώθησαν οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ μήτρας, ἐπλανήθησαν ἀπὸ γαστρός, ἐλάλησαν ψευδῆ. 5 θυμὸς αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως, ὡσεὶ ἀσπίδος κωφῆς καὶ βυούσης τὰ ὦτα αὐτῆς, 6 ἥτις οὐκ εἰσακούσεται φωνῆς ἐπᾳδόντων, φαρμάκου τε φαρμακευομένου παρὰ σοφοῦ. 7 ὁ Θεὸς συντρίψει τοὺς ὀδόντας αὐτῶν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν, τὰς μύλας τῶν λεόντων συνέθλασεν ὁ Κύριος· 8 ἐξουδενωθήσονται ὡσεὶ ὕδωρ διαπορευόμενον· ἐκτενεῖ τὸ τόξον αὐτοῦ ἕως οὗ ἀσθενήσουσιν. 9 ὡσεὶ κηρὸς τακεὶς ἀνταναιρεθήσονται· ἔπεσε πῦρ ἐπ᾿ αὐτούς, καὶ οὐκ εἶδον τὸν ἥλιον. 10 πρὸ τοῦ συνιέναι τὰς ἀκάνθας αὐτῶν τὴν ράμνον, ὡσεὶ ζῶντας, ὡσεὶ ἐν ὀργῇ καταπίεται αὐτούς. 11 εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν· τὰς χεῖρας αὐτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ. 12 καὶ ἐρεῖ ἄνθρωπος· εἰ ἄρα ἐστὶ καρπὸς τῷ δικαίῳ, ἄρα ἐστὶν ὁ Θεὸς κρίνων αὐτοὺς ἐν τῇ γῇ.

Η 27^η Ιανουαρίου είναι αφιερωμένη στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Τέτοιες μέρες του 1945, άνδρες του 322^ου Τάγματος Πεζικού, του Πρώτου Ουκρανικού Μετώπου, υπό τον Στρατηγό Ivan Stepanovich Konev, Ήρωα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου και μετέπειτα Στρατάρχη, διέλυαν το Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Auschwitz-Birkenau. Στον εμβληματικό αυτό τόπο του μαρτυρίου, 60 χλμ δυτικά της Κρακοβίας, θανατώθηκαν περίπου 1,5 εκατομμύριο κυρίως Εβραίοι, κομμουνιστές, ομοφυλόφιλοι και Ρομά. Στην προσέγγιση των σοβιετικών δυνάμεων οι ναζιστές διοικητές του στρατοπέδου είχαν αντιδράσει επιταχύνοντας τους ρυθμούς εξόντωσης των κρατουμένων.

Για όσους πιστεύουν στις συμπτώσεις τα παρακάτω μπορεί να είναι ασύνδετα και να μη σημαίνουν τίποτε. Οι υπόλοιποι, που ίσως ψυχανεμίζονται κάποιες αλληλουχίες, καλά θα κάνουν τουλάχιστον να ανησυχούν. Πριν συνεχίσω όμως μια εξήγηση για τον τίτλο. Η γερμανική έκφραση Jedem das Seine μπορεί να αποδοθεί στα ελληνικά με τη φράση στον καθένα ότι του αξίζει.

Θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων, σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται.

Φιλόστρατος, Τα ες τον Τυανέα Aπολλώνιον, VΙΙΙ, 7

Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα.

Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί,

πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων.

Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα

αντιλαμβάνονται. Η ακοή

αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών

ταράττεται. Η μυστική βοή

τούς έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.

Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν

έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί.

K.Π. Kαβάφης,1863-1933, Μείζων Αλεξανδρινός Ποιητής.

Στην προμετωπίδα ανώνυμη δημιουργία του 1630, αγνώστου καλλιτέχνη, στο Chicago Art Institute. Το έργο τιτλοφορείται Spanish. Δωρεά των κληρονόμων του Samuel Gans στο Μουσείο. Σιωπηλή συντριβή και εναγώνια ικεσία. Ο απόμακρος και ρακένδυτος σοφός στην επίγνωση της ματαιότητας των εκκλήσεων και του αναπόδραστου της μοίρας των λαών, που ουδέν θέλουν να ακούσουν και ουδέν ακούουν. 'Ισως γι αυτό κάποιοι λένε ότι αυτοί που ξέρουν δε μιλούν κι όσοι μιλούν δεν ξέρουν.

Γινόμαστε κούφια κόκαλα. Θα επιστρέψουμε στη ζωή; Άσκοπη μεταμόρφωση!

Το Ιερό Κοράνιο,79,10-12

Οι ασφαλιστικές, το διαδίκτυο και οι εργοδοσίες ανακαλύπτουν την επόμενη φλέβα χρυσού: το ψηφιοποιημένο¹ άτομο. Παγκόσμιοι επιχειρηματικοί κολοσσοί αξιοποιούν την ανθρώπινη ματαιοδοξία επενδύοντας στις ανάγκες ευρέων πληθυσμιακών ομάδων. Η ανοχή, αν όχι η συμπαιγνία, των αμήχανων Κυβερνήσεων στο όνομα μιας αμφίβολης προόδου θεωρείται εξασφαλισμένη, γιατί τα εκτιμώμενα οικονομικά οφέλη είναι θηριώδη. Η σφαίρα του ιδιωτικού² αίρεται και, αν όντως ισχύουν τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων στο εξωτερικό, αυτό συμβαίνει με τη σύμφωνη γνώμη μιας σημαντικής μερίδας πολιτών.

Αρχικά είχα αποφασίσει να τιτλοφορήσω τη σύντομη αυτή παρατήρηση με τη φράση: Αἰδώς Ἀργεῖοι.¹ Άλλαξα γνώμη. Ο επικός στίχος δεν απηχεί επ’ ουδενί το επίπεδο των ατόμων που σχολιάζει. Επίσης δεν θα ανταποκρίνονταν επακριβώς και στην ποιότητα των δήθεν υπόγειων διεργασιών, στις οποίες επιδίδονται οι δήθεν ταγοί² των ελληνικών εκδοχών της δεξιάς και της αριστεράς. Διατηρώ όμως τον εν λόγω αφορισμό επειδή εκτός της φαιδρής υπάρχει και η τραγική πλευρά των γεγονότων. Τη φαιδρή την παρακολουθούμε με ήρεμη αηδία. Την τραγική τη βιώνουμε με αυξανόμενη απέχθεια. Εκτιμώ λοιπόν ως καταλληλότερη για τις πολιτικές περιστάσεις μια άλλη γνωστή έκφραση:ο όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.