“Peace is impossible, war is improbable”

Raymond Aron, 1905-1983.

Μετά την προσέγγιση Trump- Kim και την αποτυχία της Συνάντησης των G7 στον Καναδά μια ιδιότυπη ψυχροπολεμική νοσταλγία έρχεται να προστεθεί στον σκεπτικισμό και στην αμηχανία του ευρωπαϊκού διευθυντηρίου. Το κυρίαρχο ερώτημα που συμπυκνώνει την αγωνία των ημερών διατυπώνεται στην πρόταση: ποιος θα σώσει τη Δύση;

Η τάση για αναπόληση φυσικά και δεν δημιουργείται από κάποια αόριστη ρομαντική διάθεση, αλλά από τη σαφή γνώση ότι το κενό που αφήνουν οι Αμερικανοί στην Ευρώπη δεν μπορεί να το καλύψει η Γερμανία και ακόμη ότι οι συνθήκες ευνοούν την περαιτέρω διείσδυση κυρίως της Κίνας¹, αλλά και της Ρωσίας. Ο βαθμός της σημερινής κατήφειας θα μπορούσε να εκτιμηθεί αν έπαιρνε κάποιος υπ’ όψη του τις δηλώσεις του Γερμανού Υπουργού των Εξωτερικών Heiko Maas μετά την απόφαση των Αμερικανών να αποδεσμευτούν από την ιρανική συμφωνία, ο οποίος υποστήριζε ότι η συγκεκριμένη απόφαση έχει τη δυναμική να προκαλέσει ρήγματα στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Το τουρκικό επίθετο sersem, που χρησιμοποιείται και στην ελληνική ως σερσέμης και έχει περσική προέλευση (سرسام – sarsām), δηλώνει τον ανόητο, τον χαζοβιόλη, τον ζαλισμένο. Στην επικεφαλίδα έχει τεθεί η ονομαστική πληθυντικού του συγκεκριμένου επιθέτου.

Δεν είμαι σίγουρος αν οι εικονιζόμενοι μπορούν να χαρακτηριστούν έτσι. Συμφωνώ όμως με τον Άγγλο ποιητή William Blake στο ότι η ανοησία είναι ο μανδύας της πανουργίας¹.

Οι κυνηγοί που εξασκούν ελεγχόμενη τρέλα πιστεύουν ότι στα θέματα της προσωπικότητας ολόκληρο το ανθρώπινο είδος εμπίπτει σε τρείς κατηγορίες, είπε, και χαμογέλασε με τον τρόπο που χαμογελούσε όταν με κορόιδευε.

Αυτό είναι παράλογο, διαμαρτυρήθηκα. Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι αρκετά πολύπλοκη για να μπεί σε κατηγορίες.

Οι κυνηγοί λένε ότι δεν είναι και τόσο πολύπλοκη όσο νομίζουμε, είπε, κι ότι ανήκουμε σε τρείς κατηγορίες.

Γέλασα από νευρικότητα. Κανονικά θα έπαιρνα μια τέτοια δήλωση σαν αστείο, αλλ’ αυτή τη φορά επειδή το μυαλό μου ήταν εξαιρετικά καθαρό και οι σκέψεις μου ασαφείς, αισθάνθηκα ότι μιλούσε σοβαρά.

Όταν σκοτώνεις έναν άνθρωπο σαν αυτόν της φωτογραφίας, όταν μάλιστα δεν είναι και η πρώτη φορά, πρέπει να είσαι τρομαγμένος· βαθιά τρομαγμένος και βαριά ταραγμένος. Και το πάνοπλο προσωπικό της Zahal βέβαια δεν τρέμει από τους διαδηλωτές της Λωρίδας της Γάζας. Οι μύχιοι φόβοι στα 70^α γενέθλια του κράτους του Ισραήλ, σύμφωνα με τον Ισραηλινό ιστορικό Tom Segev, προέρχονται από τους Παλαιστινίους που κατοικούν μέσα στην επικράτεια του εβραϊκού κράτους, όπως αυτό προέκυψε μετά τον πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, και οι οποίοι εκτιμάται ότι μελλοντικά θα υπερφαλαγγίσουν πληθυσμιακά τους Εβραίους κατοίκους. Αν βέβαια δεν προκαλέσουν μια επόμενη Nakba (καταστροφή)

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών της Διεύθυνσης Ιστορίας του Γερμανικού Στρατού (MGFA) στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η Σοβιετική Ένωση, των τότε 190,7 εκατομμυρίων, μετρούσε 13 εκατομμύρια νεκρούς στρατιώτες και 14 εκατομμύρια νεκρούς πολίτες, που αντιστοιχούσαν στο 14,1% του πληθυσμού της. Από το γενικό σύνολο των περίπου 65 εκατομμυρίων νεκρών στρατιωτών και πολιτών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα 27 εκατομμύρια ή το 41,5% υπήρξαν Σοβιετικοί. Τα αντίστοιχα μεγέθη απωλειών σε ανθρώπινες ζωές για τις ΗΠΑ ήταν 407 χιλ, για το Ηνωμένο Βασίλειο 333 χιλ και για τη Γαλλία 360 χιλ. Η Γερμανία μετρούσε συνολικά 6.355 χιλ νεκρούς, από τους οποίους 5.185 στρατιώτες και 1.170 πολίτες. Το μέγεθος των απωλειών, φτάνοντας στο 8% επί του συνολικού πληθυσμού των 79,4 εκατομμυρίων του 1939, δηλαδή συμπεριλαμβανομένων και των κατοίκων Αυστρίας και Σουδητίας, και ειδικά όσο αφορά τους άμαχους πολίτες, είναι σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο των Πολωνών και των Σοβιετικών.

Αυτός ο αδιάκοπος ανόητος θάνατος,

αυτός ο ζωντανός θάνατος, που σε σφάζει, Θεέ,

μες στα εύρωστα χειροτεχνήματά σου,

τα τριαντάφυλλα, τις πέτρες,

Τι πρέπει να ’χει ένα έρημο πουλί;

Πρώτο, πετά στο πιο ψηλό σημείο.

Δεύτερο, δεν το νοιάζει η συντροφιά,                                                           

            ακόμη κι από τ’ αδέρφια του.

Τρίτο, γυρνά πάντα το ράμφος τους κατά τους ουρανούς.

Τέταρτο, δεν έχει ένα χρώμα ορισμένο.

Πέμπτο, κελαϊδά πολύ απαλά.

Τα πάντα υπό τον ουρανό είναι χάος,

η κατάσταση είναι έξοχη¹.

Έλεγε το τραγουδάκι ξανά και ξανά, ενώ η μελωδία έσβηνε και τα λόγια δεν ξεχώριζαν πια, σαν ρυάκι που κυλά από κάποιο μέρος μακρινό και διασχίζει τον απέραντο βοσκότοπο, προτού χαθεί στο πράσινο χορτάρι:

Κελαηδούν οι κορυδαλλοί, έφτασε η άνοιξη,

Φωνάζουν οι μαρμότες, οι ορχιδέες άνθισαν,

Γκρίζοι γερανοί πετούν, ήρθαν οι βροχές,

Τα λυκόπουλα ουρλιάζουν, ανέτειλε το φεγγάρι.   

Οι συνεχείς καταγγελίες για απιστίες προστίθενται στην κανονικότητα της δημόσιας ζωής και μας εξοικειώνουν με την παραβατικότητα. Στο βαθμό που ισχύει αυτό, η αναδρομή σε πρότυπα του παρελθόντος, εκτός της υποψίας για νοσταλγία, αποκτά και μια εκκεντρικότητα. Κι αυτό επειδή η ερμηνεία της πολιτικής γίνεται όλο και περισσότερο με όρους φολκλόρ.

beati possidentes

(μακάριοι οι κατέχοντες)

Ρωμαϊκό Ρητό

Σύμφωνα με τον Steven Pinker, καθηγητή ψυχολογίας στο Harvard, η ανθρωπότητα ποτέ δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι τώρα. Οι ρίζες της απαισιοδοξίας θα πρέπει ν’ αναζητηθούν στη φυσική, όπως υποστηρίζει, ροπή των ανθρώπων προς τον αρνητισμό. Θεωρεί ως τεκμηριωμένο γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν γενικά την τάση να υποφέρουν δυσανάλογα περισσότερο για τις απώλειές τους, απ’ ότι να χαίρονται με τις επιτυχίες τους. Η ροπή αυτή ενισχύεται επιπρόσθετα από την ειδησιογραφία, η οποία εστιάζει στις καταστροφές, στα προβλήματα και στον τρόμο.